Tuesday, December 28, 2010


Шинэ жил ирлээ ирлээ, шинэ он гарлаа гарлаа...Юу юугүй он гарах гээд гэртээ орж амжихгүй яараад гүйж байгаа хүний дуу шиг санагддийн. Гэхдээ дуртай л даа. Хамгийн сүүлд нь санаа нь амраад “Шиййййнэ ооооон гааарлааа” гэдийн, хэ хэ.

Найзынхаа фэйсбүүк дээр эх хэлээрээ алдаагүй зөв бичье, наргиан тоглоомоор хэлээ зажилж аалигүйтэхээ больё гэснийг хоёр гараа өргөн дэмжсэн мөртөө яг блог дээр бичлэг хийхдээ тэгж бичихээр нэг л хэт албархуу хүйтэн хөндий санагдаад байх юм.

Шидэт шинэ жил гээд сүрхий нэртэй бичлэг эхлүүлчихээд оноос өмнө дуусгана барина гэсэн нүсэр амлалтыг олон түмэндээ өгөөд байсан ч төлөвлөөгүй ажил ундраад яасан ч амжихаа байчихсөөн :( Гэхдээ шинэ он гарсан хойно ч бичлэгээ үргэлжлүүлээд дуусгаж л таараа.
Өнгөрсөн он сайхан он байлаа. Сэтгэл зүрхээ эдгэрүүлж ойлгож ухаарч, уучилж, тэвчиж сурсан жил байлаа. Хэн нэгнийг үзэн ядах амархан ч уучилж өршөөгөөд сайнаар бодож санаж явах ямар хэцүүг биеэрээ мэдэрч, амьдралын их сургуулиас нэг хичээлээ хааж дүнгээ гаргасан л гэж өөрийгөө дүгнэж сууна.

Хамгийн баярлууштай нь гэр бүлийн амьдралд нааштай сайхан өөрчлөлт гарч, эрх шар дүү минь хариуцлага хүлээдэг том хүн болжээ. Анхныхаа цалингаар эгчдээ баярын даашинз авч өгч, бас дээр нь зүүх ээмэг зүүлт бэлэглэж, ажил хийж завгүй гүйж байгааг нь харахаар хайр хүрэх юм. Хэзээ ухаан орно доо гэж аргаа барж цөхөрч байснаа санахад ирээдүй бидэнд үргэлж сайн сайхныг бэлдэж байдагт улам ихээр итгэх боллоо.

Дуншиж дуншиж энэ онд гурав дахь номоо төрүүллээ. Урьд урьдаас илүү их анхаарч ач холбогдол өгсөн болохоор хэвлүүлчихээд энгэртээ тэврэхэд сэтгэлд дулаахан таатай байсан гэж жигтэйхэн. Хүмүүс уншиж байгаа, бүр салбарч ноортол нь булаацалдан уншиж байгааг сонсоод дотроо хачин их баярласан. Нэг ч гэсэн хүнд хүрч, сэтгэлд нь гэгээ нэмж байгаа надаас гарсан цацраг гэж бодохоор үнэмшмээргүй сайхан.

2009 онд бөхийсөн нуруу 2010 онд тэгширч, угтах ирээдүйн төлөө урам зоригтой тэмүүлэх хүчийг хайрлалаа. Нэг өдөр, нэг сар, нэг жил бүхэн амьдралын хуудсыг баяжуулж бодох санах, хийх бүтээхийг нэмэгдүүлнэ. Амьдралын зорилго гээчийн тухай анх удаа удаан бас нухацтай бодож үзлээ. Том хүн болж байгаа нь тэр байх гэж өөрийгөө дүгнэлээ.

Нэг хүнд архи уухаа болиход нь бага ч гэсэн туслах зөвлөгөө өгсөн гэдэгтээ итгэж байгаа. Тэр бол миний хамгийн том бахархал. Нэг хүний амьдралыг гашуун уснаас аварч, сархданд живсэн түүнийг хүний амьдралд эгүүлэн ороход нь өчүүхэн боловч нэмэр болсон байх гэж санахаас цээж дүүрэн баяртай. Уухгүй байгаа, тэвчсэн гэх тохиолдол бүрийг нь дуулахдаа хүний сайн сайханд итгэх итгэл нэмэгдэж байгаа. Энэ хэвээрээ байгаасай, архинаас бүрмөсөн гараасай гэж маш ихээр найдаж итгэж байгаа. Уг нь бол миний сайн ч гэж юу байхав, уг хүнийх нь ухамсар сайн болохоор үр дүн сайн байгаа хэрэг л дээ.

Өнгөрсөн оны хүүдийг ухахад ийм байна. Ирэх жил бүр ч гайхам, улам ч сайхан байгаасай гэж хүслээ шивнэсэн. Хамгийн гол нь бүгдээрээ эрүүл энх, элэг бүтэн байгаасай л гэж хүссэн. Тэгвэл амьдралын бусад асуудлууд аажимдаа шийдэгдэж л таараа. Хүний хайрыг бага ч гэсэн үнэлж хайрлаж сурсан гэж л өөртөө итгээд байгаа юм шүү дээ :)

Дахиад нэг шинэ жилийг хамтаа үдэж байгаа хайрт уншигчиддаа баярлаж байна, бас хамгийн сайхан бүхнийг хүсэж байна. Дандаа хэлдэг ч хэлэхээсээ хэзээ ч уйдахгүй, “БАЯРЛАЛАА”. Та бүхний сэтгэлийн дулаан үгүй бол жижигбаатарын орон зай үгүй байх байсан. Надтай хамт инээж уйлж, унаж босож, урагшилж л яваа та нартаа шинэ жилийн мэндийг халуун сэтгэлийн гүнээс хүргэе! Юу санасан есөн цагаан хүсэл бүхэн биелэх болтугай!


Дэлгэрэнгүй...

Friday, December 24, 2010

Шидэт шинэ жил-2


Дээл, малгай, цагаан сахал, төрх байдал нь бага байхдаа нэг удаа харж байсан хуурч өвгөнтэй андуурам адилхан. Өвөө алгыг минь удаан ч харсангүй, цантсан сахлаа нэг имрээд шуудхан л хэллээ.

- Удахгүй хүү минь заяаныхаа ханьтай учрах нь дээ. (Инээд минь хүрсэн ч настай хүнийг гомдоохгүйн тулд тэслээ.)
- Ямархуу хүнтэй, хэзээ, хаана таарна гэж байна?
- Шинэ жилийн сүлд модны дор учирсан бүсгүйдээ хайртай болно. Гэхдээ чи сонголт хийх хэрэгтэй болох нь дээ.
- Нэгэнт заяаны хань минь юм бол би яагаад сонголт хийх хэрэгтэй болно гэж?

Ингэж асуухдаа их л итгэл үнэмшилтэй ирээдүйг минь хэлэх өвгөнийг шоолон тэсгэлгүй инээд алдчихлаа. Ид шид, мэргэ төлөг, өвлийн өвгөн ,үлгэр гэдгийг арван насандаа худал гэдгийг ухаарснаас хойш огтхон ч сонирхохоо больсныг хэлэх үү. Өвгөн гомдсон бололтой царай нь хувьсхийгээд дээлээ гөвөн, өнөө бичигтай картонон цаасаа бариад бага зэрэг бөгтийн хоёр тийшээ найгасхийн явж одлоо. Би хурдхан гүйцэж очоод, халаасандаа ил байсан мянган төгрөгийг өгөх гэсэн ч авсангүй, толгойгоо сэгсрээд улам түргэн алхлав. Нэгэнт мөнгө авахгүй гэсэн хүнд хүчээр өгөлтэй ч биш, тэгтэл дүү минь ч гүйгээд ирлээ.

Гэртээ харих замдаа өвгөний хэлснийг санаад өөрийн эрхгүй инээмсэглэлээ. Он дуусах хүртэл есхөн хоногийг хугацаанд би ганцхан байгууллагынхаа шинэ жилд оролцох нь манай байгууллагынх. Гучаадхан ажилтантай болохоор тэгэс ингэсхийгээд өнгөрүүлчихдэг манай шинэ жилээр сүлд мод ч байхгүй нь тодорхой. Одоогийн байдлаар уулздаг хоёр бүсгүй бий ч би хэнд нь сэтгэлд алдраагүй.

Бүсгүй номер нэг. Надаас зургаан насаар дүү, нэр нь Мөнгөлжин. Завтай өдрөө интернэтээр чаат хэсэж байгаад танилцсан. Нэр нь содон болохоор ярилцаж, зургийг нь хараад уулзахаар шийдсэн. Надад таалагддаг гоолиг, нуруулаг бүсгүй. Том хар нүд, цагаан царай, нарийхан бэлхүүсэнд нь дуртай ч хэтэрхий санаачлагатай, шургуу зан нь таалагддаггүй. Анхны болзоо маань Богдын музей байсан нь түүнтэй ахиж уулзах шалтгаан байсан ч байж мэднэ. Олон залуустай уулзаж дол цохисон тэр надтай бас л ижил түүх давтахгүйн тулд музей үзсэн гэж сүүлд хэлсэн юм.

Гэтэл тун удалгүй утас руу минь “Би чамд хайртай” гэсэн мэссэж илгээснээр түүнийг сонирхох сонирхол гэнэтхэн унтарчихсан нь харамсалтай. Бүсгүй хүн гэдэг, тэр тусмаа миний мөрөөдлийн бүсгүй бол хүршгүй өндөрт байх, хичээн зүтгэж гартаа оруулах тусам үнэ цэнэ нь өсөх гайхамшиг байх ёстой атал өөрөө надад тэр эрхэм үгийг хэлчихсэн нь таалагдаагүй байх л даа. Өдөр өнжөөд л уулзахыг хүсч, завсаргүй шахам халамж хайр харуулсан зурвас илгээж, гэртээ хүртэл урьж, найз нөхдүүдээр минь дамжуулан элдэв уулзалт зохиох нь сүүлдээ зугтмаар төвөгтэй санагддаг болж. Гэхдээ хоёулханаа шөнийн харанхуйд хэвтэж байхад үснээс нь үнэртдэг тэр үнэр, тэр нам гүм байдалд дуртай болохоороо хааяа уулздаг л юм.

Харин бүсгүй номер хоёр түүнээс тэс өөр хүн. Дөнгөж хорьхон настай, уулын зэрлэг согоо шиг танхил дэггүй хонгор. Нэгэн шөнийн клубт бүжиглэхийг нь хараад ширээндээ урьж суулгах гэсэн ч тэр зөвшөөрөөгүй. Татгалзана гэдэг миний хувьд заавал гартаа оруул гэсэн дохио учир би тэр клубээс гаран гартал нь хүлээж байгаад найзуудтай нь машиндаа суулгаж, бүгдийг нь гэр гэрт нь хүргэж өгөөд, эцэст нь түүнтэй хоёулханаа үлдсэн. Мэдээж тэр гэртээ орохыг хүсээгүй. Хэтэрхий орой болсон, тэр халамцуу, аав ээж уурлана...Тэгээд бидний анхны учрал...Дараагийнх нь, бас дараагийнх нь. Түүнтэй хоносон шөнө хүзүүндээ тод улаан тамгатай үлддэг ч ахиад уулзахыг хүсэх хүслийн гал цээжинд бадрана. Цээжиндээ тэврэхэд гал шиг төөнөж, хүүхдэрхүү эрх дураараа занд нь би тэгэс гээд л буугаад өгчихдөг.

Уулзсаныхаа маргаашнаас л тэр намайг “хайраа” гэж дуудах болсон нь нэг бодлын хачин, нөгөө бодлын таатай. Өдөр чив чимээгүй байж байгаад нар жаргахад дандаа дууддаг нь зөгнөлт зохиолд гардаг цус сорогч, албин шиг шөнийн амьдралтай нэгэн гэмээр. Байгаа газар нь очиж ууж идсэн төлбөр тооцоог нь төлөөд халамцуу түүнийг хөтлөн гарсан удаа цөөнгүй. Өө нээрээ, гадаад төрхийг нь дүрслэхээ мартчихаж. Тэр долгиолог ширүүвтэр тас хар үстэй, зузаан улаан уруултай, хасын цагаан царайтай, хацар нь бумбагар, хамар нь тэгшхэн өндөр, гуя хас, бие хааны тухайд ярих ч юмгүй цэвэрхэн тачаангуй амьтан даа. Нэр нь Алтжин.

Хоёр бүсгүйтэй хааяахан зөрүүлж уулздаг ч Мөнгөлжин намайг Алтжинтай уулздагийг мэднэ. Харин хартай амраг Алтжин намайг өөр хүнрүү харах л юм бол нүдийг чинь сох хатгана, надаас салбал амигүй болгоно гэж сүрдүүлсэн.

Өвгөний хэлснийг огтоос мартчихсан байтал маргааш өглөө нь ажилдаа ирмэгцээ би баахан шинэ жилийн баярын урилгад дарагдаж орхих нь тэр. Өглөөнөөс орой хүртэл завсаргүй ажиллаад, жаахан зав гарахад он дуустал би нийт албан ёсны бөгөөд албан бус зургаан шинэ жилийн баяр оролцохоос аргагүй болжээ. Хамтран ажиллагч байгууллагууд, очихоос аргагүй шинэ жил, шагнал гардуулах ёслол. Бүр нагац эгчийнхээ хүүхдийн цэцэрлэгийн шинэ жилийн баярт хүртэл надаас өөр очих хүнгүй болчихсон байх юм. Мөнгөлжин шинэ жилийн орой гэртээ намайг урьсан ч би очихгүйгээ мэдэж байлаа.

Завсар нь болсон зарим үйл явдлыг шууд алгасаад эхний шинэ жилийн тухай ярьж өгье. Энэ бүхэн эндээс л эхэлсэн юм. Хэдэн зуун зочид цугласан нүсэр том шинэ жилийн үйл ажиллагаа ид дундаа явж байлаа. Нэлээдгүй халамцан сэтгэл хөөрсөн би гоёмсог гэгчийн томоо сүлд модны дор удаан уулзаагүй багын найзтайгаа зургаа авахуулах гэж байтал хажуунаас нэг бүсгүй, бишээ гурван ч бүсгүй шахаад ороод ирлээ. Нэг зургийн кадрт багтах гэсэн тэдгээр бүсгүйчүүд багын тэрхүү найзын маань ажлын хүүхнүүд байж л дээ. Зургийн аппаратны гэрэл гялсхийгээд дуусахтай зэргэцэн би хажуу тийшээгээ хараад анх түүнтэй харц мөргөлдсөн билээ.

Тийм тунгалаг, тийм гэрэлтэй, яг л дотор нь нар гэрэлтэж байгаа юм шиг цэвэрхэн тунгалаг нүдийг би амьдралдаа үзэж байгаагүй. Анзаарагдах юмгүй, давхраагүй зөөлөн бор нүд тийм үзэсгэлэнтэй байна гэж хэн ч санахгүй биз. Надаас лав толгой намхан, хүүхэд шиг жижигхэн биетэй тэр бүсгүй даанч ичимхий гэдэг нь илхэн. Надтай харц мөргөлдөв үү үгүй юу, бушуухан өөрийнхөө ширээ рүү яваад өглөө. Гэтэл миний зүрх гэнэтхэн хагарах гэж байгаа ч юм шиг, жигтэйхэн булгилсан догдолсон, ундарсан даргилсан мэдрэмж төрөөд нэг л хачин. Хурдхан л тэр бүсгүйг гүйцэж очоод танилцмаар санагдаад болсонгүй. Дарсны халуун гэж өөрийгөө зэмлэх гээд ч дийлсэнгүй, яг л өнөөх кинон дээр гардаг дурлалын бяцхан элч зүрх рүү минь сумаа тавьсан гэмээр.

- Цэнгэлээ, андаа, сая миний хажууд зогсож байсан ягаан палаажтай хүүхэн чинь танай ажлынх уу?
- Тийм ээ, манай санхүүгийн албаных.
- Маньтайгаа танилцуулаад өгөөч.
- Нөхөртэй хүүхэн ш дээ.

Нөхөртэй гэсэн үг толгой дундуур минь татаад авах шиг л боллоо. Арван хэдэн жил гүн мөстсөн агуй шиг хөндий хоосон байсан сэтгэлийг минь амь оруулах нэгэн арай гэж гараад ирж байхад, чухам л тэр бүсгүй кино, ном, үлгэр домогт гардаг шиг сэтгэлийг минь хөдөлгөсөн байхад нөхөртэй байж таарах гэж үү? Нэг эрэгтэйд зургаан эмэгтэй ноогдож байна ч билүү судалгаа энэ тэр худлаа болох хэрэг үү?

Миний нүдний үзүүрт танил ягаан даашинзны хормой цухалзахад би үүд рүү солиотой хүн шиг яаран гүйлээ. Тэр хариугүй гадуур хувцсаа өмсөөд гарах гэж байв.

- Уучлаарай бүсгүй, тантай танилцаж болох уу?
Тэр надруу гайхсан харцаар, нөгөө л зүрх зүсэм хөөрхөн нүдээрээ харлаа. Үнэндээ би хэзээ ч эмэгтэй хүнтэй ийм эрс шуурхай, бараг зөвшөөрөх хариу авахгүй байдлаар танилцах санал тавьж үзээгүй ч яарсан миний толгойд орсон нь ганцхан энэ өгүүлбэр.
- Үгүй ээ, танилцахгүй.
- Юу...Танилцъя ч гэж дээ. Би танай ажлын Цэнгэлийн найз юм л даа. Тэгээд тантай сая зургаа авахуулсан.
- Тэгээд?
- Тэгээд зүгээр и-мэйл хаягаа өгчихвөл зургийг чинь явуулчихъя л гэж.
- Зурагчин нь манай өрөөний залуу л даа.

Намайг тэр шоолонгуй харснаа хүүе гэхийн зав өгөлгүй гараад явчихлаа. Сэтгэл зүрхэн дотор минь баярын салют хэдэн зуугаараа буудах шиг үймрэх, баярлах, догдлох, бүр гутрах ч юм уу замбараагүй олон мэдрэмж хутгалдаж өөрийгөө огтхон ч ойлгохоо байлаа. Багын найзаасаа юутай ч түүний нэрийг мэдэж авлаа. Сайханзаяа гэдэг, надтай нас яг чацуу, нөхөртэйгөөр ч үл барам хоёр хүүхэдтэй. Элдэв маяг төвөггүй, хамт олондоо нэр хүндтэй, жирийн л нэг даруухан бүсгүй. Намайг тэр бүсгүйг онцлоод байгааг найз минь ч гайхаад барсангүй. Залуус тэр болгон хөл алдаад байдаггүй байдаг л нэг хүүхэн дээ гэнэ. Харин миний ухаангүй хачин сэтгэл түүнийг цаг үргэлж бодоод, гаравч оровч, нүдээ анивч нээвч ганцхан ягаан даашинзтай Сайханзаяа л байнга харагдана.


Дэлгэрэнгүй...

Tuesday, December 21, 2010

Шидэт шинэ жил


Намайг Болор гэдэг. Хорин найман настай, нэгэн хувийн компанид эдийн засагчаар ажилладаг. Гудамжаар зөрөн алхах мянга мянган залуусын нэгэн болох надад бусдаас ялгарах гоц гойд шинж чанар үгүй ч, би “хайр дурлалд итгэдэггүй” гэж хэний ч өмнө нүүр бардам хэлж чадна. Үнэндээ миний энэ үг олон хүнийг гайхшруулж маргаан мэтгэлцээнд хүргэдэг ч өдий хүртэл хэн ч миний байр суурийг өөрчилж чадаагүй юм.

Намайг арван настай байхад аав ээж хоёр салсан. Гэрлэлтээ цуцлуулах гэдэг харь үг анх чихэнд минь дуулдахад би өрөөнийхөө хаалгыг түгжээд чимээгүй уйлсан. Хэнд ч нулимсаа үзүүлэхгүй гэж шаралхаж байсан ч хувцас хунараа бэлтгэх аавын яриа, ээжийн чанга чанга дуугарах, цурхиран уйлах дууг сонсох бүр сэтгэл шимшрэн, цаг үргэлж аав ээжтэйгээ амьдрах мөрөөдөл минь үгүй болж буйг ойлгохдоо уйлахгүй байж чадаагүй. Миний нулимс хатаагүй байхад гэрийн хаалга тасхийн хаагдаж, би аавгүй болсон юм.

Тэр цаг хүртэл миний мэдэх хайр дурлалын хамгийн тод жишээ тэр хоёр байж. Том болоод ээж шигээ эхнэр авч, аав шигээ хүүхдээ эрхлүүлэх халамжтай нэгэн болоод төгс гэр бүлтэйгээ шинэ жилийн баярыг аз жаргалтайгаар тэмдэглэх нь миний мөрөөдөл байсан. Харамсалтай нь мөрөөдөл бодит үнэн хоёр хэтэрхий хол зөрүүтэйг ойлгохдоо би ердөө хоёрдугаар ангид байсан билээ.

Анхны үерхэл минь намайг тавдугаар ангид байхад тохиосон. Би ангийнхаа хамгийн хөөрхөн, хөвгүүн бүрийн хайрыг татдаг байсан тэр охиныг анх удаа найз охиноо болгож чадсан хөвгүүн болов. Бүх юм ангийн “монита” гэх хосууд болон бие биедээ нууцхан бэлэг барих тоглоомноос эхэлж, би тэр үед хэн бүхний аваад байдаггүй байсан сникерс, зөөлөн тоглоом, сарнай гэх зүйлсийг ээжийнхээ харамгүй өгдөг байсан мөнгөөр худалдан авч түүнд илгээнэ. Миний өгдөг байсан бэлэг хамгийн шилдэг бэлгээр шалгаран, ханын цаасан дээр түүний нэрний ард алтан од нэмэхэд, тэр охины алгаа ташин хөөрөн баярлах дуулдахад, би дотроо чимээгүй инээмсэглэнэ.

Ангийн шинэ жилээр би түүнийг бүжгэнд урихад тэр охин татгалзаагүй. Учир нь би ангийнхаа сэтгэл татам хөвгүүдийн нэг байсны дээр хэн түүнд өгөөмөр бэлэг өгч байсныг ч тэр гадарласан байсан. Бүх зүйл амархан болж өнгөрлөө. Би хацар дээр нь үнсэж найз охиноо болохыг гуймагц тэр зөвшөөрч, маргаашнаас нь бид хоёр хаа сайгүй хөтлөлцөн явах болов. Завсарлагаанаар бид хоёр сургуулийн цайны газар цугтаа хооллож, халуун өдөр бие биенээ усаар цацан хөөцөлдөн гүйцгээж, орой нь сургуулийн ард сэмхэн үнсэлддэг байлаа.

Гэвч энэ бүхэн хэрхэн эхэлж яаж дуусахыг би анхнаасаа л мэдэж байсан. Яаж тэр охиныг гартаа оруулах, үерхэх, бас салах тухай ч миний төлөвлөгөөнд орсон байв. Гурван сар үерхээд бид салсан. Тэр уйлж, шаналж, гэрлүү байн байн утастаж, сэмхэн надад өнгийн балаар бичин зүрх зурсан өхөөрдөм хөөрхөн зурвас өгсөн ч би тоогоогүй. Анхнаасаа ч түүнийг зүгээр л шохоорхож байсан, зүгээр л түүнийг буулгаж авч чадах эсэхээ үзэх гэсэн зорилготой байснаа гүйцээж, тэгээд олны анхааралд өртөж чадсан нь надад хангалттай байв.

Түүнээс хойш өнгөрсөн арван гурван жилийн хугацаанд энэ үйл явдал тоймгүй олон удаа давтагдсан. Гагцхүү охид өөрчлөгддөг авч эхлэл,өрнөл, төгсгөл гээд бүх зүйл хоорондоо дэндүү адилхан. Сүүлдээ би охидыг гаргуун мэддэг мэргэжилтэн хэмээн найз нөхөддөө өргөмжлөгдөх хэмжээнд хүрсэн гээд бод доо. Үнэндээ , надад ч гэсэн охид бүсгүйчүүд царай зүс, бие хаа, ухаан мэдлэгээсээ үл хамааран бүх шатыг нь амархан давж, хамгийн өндөр оноог нь авмагц дахиж тоглох сонирхолгүй болдог компьютер тоглоом шиг санагддаг болсон байлаа. Оюука, Тамираа, Дээгий, Ану, Урнаа, Зулаа, Зулаа-1, Зулаа-2, Зулаа-3 гэхчлэн миний цуглуулга улам баяжих тусам эмэгтэй хүний бие сэтгэлийн нууцууд өмнө минь дэлгэгдэн тэд улам бүр сонирхол татахаа больжээ.

Шинэ жилийн баяр дөхөж, гудамж талбай хаа сайгүй баярын дуу эгшиглэн, дэлгүүр хоршоо байшин барилга бүхэн гэрлэн чимэглэлээ харамгүй нөмөрч, гацуур мод нүд гялбуулсан арван хоёрдугаар сарын 22-ны өдөр. Хэнз төрсөн ганц дүүгээ эрхлүүлэх гэж “Зул сарын яармаг худалдаа” гэгчийг зорилоо. Холоос тодрон харагдах гэрэл чимэглэлд нь дүүгийн минь сэтгэл хөөрч байна гэж тоймгүй. Мянган төгрөгөөр хүн тус бүр орох тасалбар худалдан аваад дотогш гүйх шахам орцгоолоо.

Эрх дүүгээ мөсөн дээр тэшиж байх зуур хийх зүйлээ олж ядан хэдэн мөсөн баримлуудын гэрлийг бараадан тамхилан зогсож байтал Таж Махалыг дүрсэлсэн баримлын ойролцоо бөөвийн суух өвгөн хараанд өртөв. Заяа төөрөг үзнэ гэж картонон цаасан дээр бичсэн бичиг өмнөө тавьжээ. Эрүүгээ давсан уртаа гэгчийн ооч цагаан сахал, хуучивтар лоовууз, үстэй дээл зэргийг нь харахад хөдөөний хүн гэмээр. Сониучирхсандаа дөхөж очоод хажууд нь зогсон тамхилтал, “За хүү минь, мэргэлүүлэхгүй бээз” гэж өнөөх өвгөн хүнгэнэсэн баргил хоолойгоор асуух нь тэр.

- За даа өвөө, дэмий биз дээ.
- Би уг нь аль түрүүн явчих байсан юм. Чамайг л хүлээгээд байж л дээ.
- Өвөө би иймэрхүү юманд итгэдэггүй юмаа. (Мөнгө салгах гэж залж байна даа гэж хар буув)
- Чи зүгээр алгаа л харуулчихад болно. Чамд хэлэх юмаа хэлчихээд өвөө нь харихгүй бол оройтчихлоо.

Чөмөг царцам хүйтэнд хэдэн цагаар ч бүү мэд,сахлаа цанттал тэнд суусан өвгөний өрөвдөх сэтгэл гэнэтхэн төрсөн учир үзүүлсэн болоод мянган төгрөг өгөөд гэрт нь хариулъя, аягүй бол эмгэн нь цайгаа халаагаад хүлээж байгаа байх гэж санан нэг их цааргалсангүй.


Дэлгэрэнгүй...

Sunday, December 19, 2010

Хар нулимс


“Эмэгтэй хүн өөртөө хайргүй хүнд дурлах ямар хэцүүг мэдэх үү? Сэтгэлээ илчилж ч чадахгүй, тэглээ гээд ямар эргээд хайрлуулж чадах ч биш. Гэхдээ сэтгэлдээ шатаж, наашаа гэх ганц харцанд нь хүртэл хайлж амьдрах ямар хэцүүг мэдэхгүй л биз дээ? Тэгсэн мөртлөө нүдний өмнүүр өөр эмэгтэй хөтлөөд өнгөрөхөд нь миний сэтгэл ямар байдгийг ядаж ойлгох юм уу?”

Нулимс мэлтгэнэсэн нүдээрээ хариулт нэхэн ширтэн ингэж хэлэхэд нь хацар дээгүүр нь нулимс бөмбөрлөө. Миний өмнө харж байгаагүй хар өнгөтэй нулимс. Нүдний будаг биш сэтгэлийнх нь хамаг гаслан гомдол шингэсэн юм шиг тэр нулимс хар зам татуулан урсахыг ч бүсгүй хайхарсангүй. Миний хачирхан харахыг үл тоон тэр мэгшин уйлж эхэллээ. Надаас болж уйлаагүй бүсгүйг хэрхэн аргадахаа мэдэхгүй эвгүйрхэн гараа сунгатал ширээ дэрлэн уйлж байсан тэр чимээгүй болчихов.

Удтал хүлээсэн миний болзоо танил зоогийн газрын бусдаас хөшгөөр тусгаарлагдсан жижигхэн тусгай өрөөнд аятайхан эхэлсэн ч ингэж л дууслаа. Болзоно гэж аль эртнээс тогтчихоод хэн хэн нь тэгтлээ чармайгаагүй тул хэзээ хойно арай гэж болсон энэ болзоог би сэтгэл догдлон хүлээгээгүй. Хэдэн зуун ажилтантай, бие биетэйгээ үг солих ч завгүй бужигналдан байдаг том компанийн бичиг баримт хувилах өрөөнд түүнтэй би дандаа тааралддаг байлаа.

Толгой дохин мэндэлцгээгээд тус тусын ажилдаа орж, хэвлэх хувилах зүйлээ хийж аваад дуугүйхэн салж одно. Тэр дунджаас арай өндөр нуруутай, хараа булаам гоолигхон биетэй, боровтор царайд нь том хар нүд нь гайхалтай зохисон, хальтхан харсан хэн ч нэртэй охидын хамтлагийн нэгэн гишүүнтэй андуурдаг сайхан бүсгүй. Би бол ажилдаа зүрх сэтгэлээ зориулан, ирээдүйнхээ төлөө итгэл төгс урагшлан амжилт гаргаж яваа залуу менежер. Гадна төрх минь онцлох юмгүй ч сэмхэн тэд намайг сайхан залуу гэж шивнэлддэгийг мэднэ.

Гэв гэнэтхэн чимээгүй болсон болзоот бүсгүйгээ нэрээр нь дуудсан ч хариу өгсөнгүй. Мөрөнд нь гараа хүргэн босгох гэтэл хөдөлсөнгүй. “Яг тасарчихаж”. Эвтэйхэн тэврээд босготол тэр биед минь улам наалдлаа. “Тасраагүй байж”. Уян энхрий гар нь тавьж явуулахгүй гэсэн шиг чагтлан тэвэрч зөөлөн долгионтой үснээс нь сарнайн анхилам үнэр ханхална. “Ганц өнөөдөр надтай байгаач...”

Итгэж ядсандаа лавлан асуух гэж амаа ангайтал хагас нээсэн булбарай уруулных нь завсраас огт өөр хүний нэр гарлаа. Тэр л хүний тухай сүүлийн цаг хагас тэр тасралтгүй ярьж, будагтай нулимсаа ч түүнд л зориулж....Харин одоо намайг түүнтэй андуурч хамт байхыг гуйж байдаг. Танихгүй мөртлөө одоо мэддэг болчихсон адил хачин санагдах тэр хүний төлөө асгаруулах халуун нулимс мөрөн дээр минь хатна. Хэн ч татгалзаж зүрхлэмгүй сайхан бүсгүй энгэрт минь наалдан хамт байхыг гуйж байхад “Үгүй” гэх хэцүү байсан ч бардам зан минь дороос хатган, хөл дээрээ тогтож ядах түүнийг түшин гаргах гэж оролдсон ч болсонгүй.

Намар оройн жихүүн боловч намуухан шөнө анх болзсон тэр бүсгүйг би үүрээд машин тэрэг огт үл үзэгдэх хотын гудамжаар алхаж явлаа. Бурхан бидэнд зориулж, хөл үймээн бүхнийг таслаад, харин бүх гэрлийг асааж шөнийг гэрэлтүүлчихсэн юм шиг гайхалтай үзэсгэлэнтэй бас тайван. Яг л ийм шөнө миний төлөө тэгтлээ мэгшин уйлах бүсгүйн гараас хөтлөн алхаагүйдээ харамсах ч шиг. “Намайг битгий орхиорой...” Байн байн тэр амандаа ийн бувтанасаар.

Зочид буудлын саруулхан өрөөний голд байх өргөн орон дээр түүнийг би хэвтүүллээ. Аньсага нь нойтон нүд нь ч юм уу, арай ч гэмээр задгай даашинзных нь цаанаас цухуйх ангир цээж нь ч юм уу, намайг үнсээч гэх шиг зөөлөн улаан уруул нь ч тэр үү намайг хойш чангаагаад болсонгүй. Өндөр өсгийтийг нь тайлаад орон дээр эвтэйхэн хэвтүүлээд, пиджакаа тайлан хажууд нь хэвтлээ. Гэрэл унтарсан ч хагас хаалттай хөшигний цаанаас хотын гэрэл гялбалзана. Бүсгүй харзны ус шиг тунгалаг хар нүдээ нээлээ. Намайг ер бусын, хайр гэрэлтсэн, бас хайр гуйсан зүрх сүлбэм харцаараа харна. Тэгэхэд тэр залууд өөрийн эрхгүй атаархан дотор шатах шиг.

Жимсний үнэртэй зөөлөн уруулаа миний уруулд шүргүүлэхэд нүдээ анилаа. Уг нь би бүсгүйчүүдийг үнсэхдээ ч, янагийн ажил үйлдэхдээ ч харах дуртай. Харах бүр хачин их таашаал амсан жаргаж, гоо сайхныг уусан шингэтэл мэдрэх шиг болдог. Гэтэл энэ удаа нүдээ анихгүй байж чадсангүй. Намайг тойрон эргэлдэх үлгэрийн юм шиг ертөнцөд би живж байна. Жаргах нарны туяанд хонхон цэцэг сэвшээ салхинд бөхийх шиг элдэв бодол сэтгэл бүхэн алсад одоод гагц тэр гайхамшигт би мансууран согтоно. Урьд хожид мэдрээгүй халуун зүрхийг төөнөж, өөрөө би галт уулын халуун лаванд алгуурхан уусан хайлах шиг. Сэтгэл минь урсаж, нэг л мэдэхэд нулимс болон санчиг норгожээ.

Тэр маргааш нь огт өөр хүн шиг байлаа. Арван хоёр цагт хулуу болон хувирсан сүйх тэрэг шиг миний амссан жаргал зүүд байсан мэт тэр аяглана. Өглөөний цай ч хамт уусангүй, урт үсээрээ нүүрээ халхлан буруулж, “Завтай бол...” гэж хэлэх гэтэл минь таксинд суугаад надаас зугтаж одлоо. Тэр миний цээжинд тэсрэх бөмбөг үлдээчихээд явах шиг санагдав. Цагийн зүү чаг чаг гэж дуугарахад дэлбэрэх мөч нь ойртох мэт түгшээх тэр зүйл намайг амар суулгахгүй нь.

Ахин би түүнтэй бичиг баримт хувилах өрөөнд тааралдсангүй. Ажилтнуудын цайны газар нүдээрээ хичнээн эрэвч, зориуд өдөр бүр цагаа өөрчилж оровч зугтаад байх шиг зүүдний минь дагина надад үзэгдсэнгүй дээ. Харин хайрыг нь булаасан тэр хүнтэй гайтай юм шиг байнга л тааралдана. Урдуур минь, хойгуур минь өнгөрөх түүнийг юугаараа надаас илүүг ойлгох гэж зовохдоо уруулаа химлэж суудгаа ч би мэдсэнгүй.

“Үнсээрэй, үнсээрэй” гэж хуримын хөлчүүхэн зочид хашгиралдахад би ухаан орлоо. Цасан ширхэг шиг цагаахан хувцастай сүйт бүсгүй ичингүйрэхэд уригдсан зочид улам ч улайран орилолдоно. Хүмүүсийн хундаганы харших чимээ, бүжгийн ая, намайг тавлах мэт хайрын дуу. Энэ миний хурим биш, бас түүнийх ч биш. Уртаас урт ширээний хоёр захад баярлан хөөрөх олны дунд тэр бид хоёр л гунигтай. Улаан дарсыг угсруулан татахад толгой эргэн эргэн тойрны чимээ шуугиан арай ч намжина. Хайртай хүнийхээ хуриманд ирсэн бүсгүйн харцанд хурсан гуниг цөхрөл, атаархал, үзэн ядалт, тэр бүхний цаана нуугдаж үл чадах эзнээ олоогүй хайрыг харах бүр уусан дарс толгойноос шууд гарчих юм.

Тэссэнгүй. Миний цээжинд тавьсан тэсрэх бөмбөг дэлбэ үсэрлээ. Нүд харанхуйлан ухаан балартаж, зангиагаа урж тастмаар санагдан, зангидсан нударгаа хаа хамаагүй буулгамаар. Угаалгын өрөөний толинд өөрийгөө харахад нүднээс минь хар нулимс урсаж байлаа. Бардам сэтгэл үлгэр болон үлдэж. Би түүний өмнө өвдөг сөхөрлөө. “Өөртөө хайргүй хүнд дурлах ямар байдгийг ойлгосоон”. Ингэж хэлэхэд зөөлөн гар нулимсыг минь арчсан.

Хожим тэр надад хэлэхдээ, “Нулимсны чинь өнгө сэтгэлийг минь уяраасан” гэсэн юм.


Дэлгэрэнгүй...

Friday, December 10, 2010

Цас тэр хоёр


Хагассайн өдрийн өглөө гялсхийн өнгөрч нэг мэдэхэд үд дунд дөхжээ. Хагас ажилладаг өдөр амархан өнгөрчихдөгийн адилаар ажлын цаг хариугүй дуусах нь. Одгэрэл өрөөндөө ганцаараа тавтайхан сууж, уур савсах халуун кофегоо хоёр гартаа атган, лавсан унах цасыг цонхоор харан бодлогошрон сууна. Цас нэг хоёроороо, бөөн бөөнөөрөө будран будрахыг хараад л баймаар хачин үзэсгэлэнтэй. Яагаад ч юм амьдралын хамгийн гэрэлтэй насыг нь цас будрах ийм л бүүдгэр өдрүүд тодхон сануулах юм даа.

Жаргаж дурлаж инээж, буруу зөвийг бодох завгүй явсан насандаа түүнтэй учирсан. Оюутны ширээнээс дөнгөж салсан залуу ажилтны анхны шинэ жил. Үдэшлэг назгайран сунжирч халамцуу хүмүүс элдэв өнгөөр дуулалдан, гялбалзах гэрэлд үс гэзгээ сэгсийлгэн хамаа замбараагүй бүжиглэх хэсэг байхад суусан газраа ухаангүй уначихсан нь ч байна. Ажилд ороод удаагүй болохоор таних хүн цөөхөн залуу бүсгүй шанаагаа тулан тэднийг ажиглан сууна. Хамт явна шүү гэж тушаасан нэг өрөөний бүсгүй хундага тулгаад завгүй явах тул түүнийг хүлээлгүй явчихаж үл төвдөнө.

“Уйтгартай байна уу?” гэх дуун бодолдоо дарагдсан түүнийг цочоолоо. Намхавтар нуруутай, зөөлөн эелэг инээмсэглэлтэй тэр залуугийн нүдэнд Одгэрэлийн сэтгэлийг татах нууцхан нэг зүйл байж. Өндөр өсгийттэй бүсгүй тэр залуугаас ялигүй өндөр байхаа мэдрэх бүр инээд нь тэсгэлгүй хүрнэ. Гэрт нь дөхүүлж өгөх гэж яваа залуу бичдэг шүлгээ уншиж өгөнгөө цас чахруулан алхах учир түүний шоолж буйг яахан анзаарах. Намхан юм даа голох сэтгэл төрсөн мөртлөө сэтгэл гижигдсэн шүлгүүдийг нь өөрийн эрхгүй тоон, утгыг нь дотроо эргэцүүлэхээ өөрөө ч мэдсэнгүй.

“За сайхан амраарай. Нээрээ намайг Батзаяа гэдэг шүү. Маркетингийн хэлтсийнх.” Намхан залуугийн хоолой намуухан мөртлөө хүнийг татах хүчтэй. Анхны харцаар дурлах хүн лав биш учир Одгэрэл инээмсэглэсэн чигээрээ орондоо орлоо. Шинэ ажилтан бүсгүйд мэдэхгүй, чадахгүй, цөхрөх, гомдох үе цөөнгүй гарна. Тэгэх бүрт алба юм шиг Батзаяа л аргадаж, шинэ жүжиг кино үзвэр юу бүхэн түүнийг л урьж, цас ороход мээсэж бичнэ. Гэхдээ хэзээ ч бүсгүйд халдахыг оролдоогүй. Гараас минь хөтлөх вий, таалагддаг гэж хэлэх вий, гэрт минь хүргэж өгөхдөө үнсэх гэх вий, үгүй бол сэмхэн далимдуулаад тэврэх вий гэж Одгэрэл бодох ч залуу тэгсэнгүй. Тийм үг үйлдэл гаргаагүйд нь Одгэрэл баярлана. Тэгвэл “Үгүй” гэж хэлнэ, тэгээд тэдний хоорондох харьцаа дуусчихна гэж бодохоор яагаад ч юм гунигтай.

Дараа жилийн өвөл болоход Одгэрэлд илээр дурлал зарлагч гарч ирлээ. Гаравч оровч харуулдан дагаж, байнга л болзоо үдэшлэгт урьж, харж явдгаа нуулгүй хэлж, шалтаг гарвал бэлэг сэлтээр булна. Өөртөө итгэлтэй, өндөр, сайхан гэхгүй ч муухай гэмгүй төрхтэй тэр залууд Одгэрэл муухай зан гаргасангүй. Шуудхан л “Үгүй” гэж хэлээд холдуулдаггүйн учраа бүсгүй гадарлах бүр өөртөө эргэлзэн үгүйсгэнэ. Бадралтыг Одгэрэлд дурлалаа илчлэх гэж оролдох бүр нэг хос нүд гунигтай, үгүй бол хорссон ч юм шиг гялалзахыг харах дуртай байсанд хамаг учир оршино. “Тэнэг минь дээ, би Бадралтад сайн биш шүү дээ” гэж дотроо бодох бүр залуугийн дотроо хардан гомдохыг харах нэг л таатай, тэгэх бүр аалигүйтэн хөхөрмөөр, хор шарыг нь малтмаар санагдана. Тэгсэн мөртлөө дургүйцэн, урамгүйхэн цаашлахыг нь хараад өрөвдөн харамсах ч шиг.

Тэр өвөл цас бараг орсонгүй. Цасгүй хар өвлийг харахад нэг л хачин. Хүйтэн намар л юм шиг санагдаад болохгүй. Тэгж тэгж нэг цас орлоо. Одгэрэл санасан шигээ баярласангүй. Хэдхэн минутын дараа Бадралт гэрээс нь ирж аваад хамтдаа шинэ жилийн баярт явах гэж байгаа ч нэг л хөөрч догдолсонгүй. Гоёмсог даашинзтай охид бүсгүйчүүл гацуур модны чимэг шиг нүд гялбуулан, сонгодог хөгжмийн аяз эгшиглэн шинэ жилийн баяр цээжинд амтагдах тэр л баярт очихсон гэж удаан хүлээсэн ч өөрөөсөө өндөр Бадралттай бүжиглэнэ гэхдээ нэг л баярласангүй. Утасны хонх дуугарахад дотроо түүнийг л байгаасай гэж ямар их хүслээ, энэ шинэ жил яг үлгэр шиг төгсөж, өөрөөсөө намхан түүнтэй инээмсэглэн өхөөрдөн бүжиглэхсэн гэж яасан их хүслээ. Гэтэл Бадралт “гараад ир хонгорхон бүсгүй” гэж бичжээ.
Үлгэрийн цасан охин шиг гунхалзсан сайхан бүсгүй үүдээр гарч өөрийг нь хүлээн суух Бадралтын машинд суухдаа үлгэр өнөөдөр биелэхгүйг гуниглан мэдэрчээ. Өөр дээр нь ирээгүй түүнд гомдоод, цээжин дээр нь хүнд юмаар дарчихсан юм шиг хөндүүрлэвч бардам зангаараа тэсвэрлэн нүүрэн дээрээ илэрхийлсэнгүй. Бадралтад дурласан юм шиг түүнд тэврүүлэн бүжиглэж, асгартал урсгах үгсэнд нь живэн живсээр...Цээжин дотроо нулимс дуслуулж байсан ч хуурамчхан инээмсэглэлээр далдалжээ.

Одгэрэл түүнтэй дахиж дуугарсангүй. Ярилцъя гэвч үг нь эвлэхгүй, тэдний хооронд мөсөн хана босчихсон юм шиг нэг л эвгүй. “Чамайг хүнтэй сууж байгаа гэх юм” гэхэд нь аяархан “Үгүй” гээд толгойгоо сэгсэрсэн ч, зангирах хоолойноос нь “Чамайг л хүлээгээд” гэх дуун гарсангүй. Залуу өмнөх шигээ байхаа больчихжээ. Тэр бүсгүйгээс улам улам холдсоор, аажимхан хөндийрсөөр, нэг л өдөр ажлаасаа гарч, нэг л мэдэхэд амьдралаас нь явчихаж. Бодож төсөөлснийхөө яг эсрэгээр Одгэрэл Бадралтын гэргий гэгдэх болж гал голомтоо асаалаа.

Амьдралын эгэл өдрүүд ар араасаа залган хөвөрч, хөөрхөн охинтой, хоёр ихэр хөвгүүдтэй ч боллоо. Хайргүй хүнийхээ хатан нь болж яв гэж найзынх нь хэлсэн шиг Бадралтын хайранд эрхлэн ташуурч явсан ч дасч амьдрах хорвоогийн жамаар сэтгэлээ бага багаар өгсөөр нөхөртөө хайртай болж. Дахиж цасны тухай бодохоо байж, борооны тухай, намар шарлах навчсын тухай бодохыг хичээх болж, намба суужээ. Гэтэл гэв гэнэтхэн тэр гараад ирлээ. Гадаадын мэргэжилтний явуулсан сургалтан дээр урд талд нь суусан тэр залуугийн юу ч юм танил, яриа өдөх ёстой ч юм шиг хачин санагдсаныг түүнийг танимагцаа гайхахаа больсон.

Бараг л өөрчлөгдсөнгүй. Цасны тухай мартсан сэтгэлийг нь сэдрээх гэсэн юм шиг дуу хоолой нь, тэр инээмсэглэл нь, өөр лүү нь хардаг, бүхнийг хэлдэг харц нь хүртэл хэвээрээ байх гэж. Одгэрэлийн зүрх амь орох шиг болж юм ярихдаа жигтэйхэн сандарлаа. Ууж байсан цайгаа цалгитал гар нь чичрэн, асуух ярих зүйл үй түм байвч дуу нь гарахгүй зовооно.

“Тэр өвөл би чам дээр уг нь очсон шүү дээ. Хамаг үнэнээ хэлээд сэтгэлээ нээх гэж, хайртай гээд гарыг чинь гуйх гэж зоригоо чангалаад очтол чи өөр хүний машинд ороод сууж байсан. Чамд хязгааргүй хайртай гэж хэлэх гэж л би ухаангүй юм шиг яарч хүрсэн мөртлөө машинд суух гэж байсан чиний нэрийг дуудах зүрх хүрээгүй юм даа. Одоо санахад би даанч муу эр байж дээ.” Сэтгэл татах увидастай намуухан хоолойг нь сонсоод уйлах шахлаа. “Тэнэг минь, чамайг л хүлээсээр байхад ирсэн мөртлөө хэлэхгүй яагаав дээ. Бурхан минь та бидний учралыг яах гэж тэнд зөрүүлсэн юм бэ?” Нүдэнд нь нулимс цийлэлзэвч эргэж ирэхгүй цаг хугацааны хүрдийг буцааж дийлэхгүйгээс хойш яалтай. “Би бүр гурван хүүтэй болсон шүү дээ.” Нулимстай нүдээрээ инээмсэглэлээ. “Манай том охин наймтай, хоёр бага маань ихрүүд, гуравтай.” “Аа чи дандаа нэг охин хоёр хүүтэй болно гэж ярьдаг байсан даа...”

Хачин уулзалтаас хойш бүсгүйн сэтгэлд сэв суучих шиг хачин санагдах болжээ. Бодохгүй гэсэн мөртлөө юм л бол тэр тухай бодоод гөлөрчихнө. Нарийн ширийн зүйлсийг үл анзаарах цайлган нөхөр нь гадарласан ч үгүй. Утасны хонх дуугарахад сэтгэл нь сэрхийнэ. Уулзъя гэх вий гэхээс сэтгэл нь жигтэй үймрэнэ. Гэтэл үнэхээр л “уулзъя” гэжээ. Уулзвал биеэ барьж тэсэхгүй байх вий, нөхрийнхөө сэтгэлийг хөргөх зүйл хийчих вий гэж бүсгүй өөрөөсөө айлаа. Хэзээ ч эхнэрийн журмыг алдаж үзээгүй өөрийгөө тийм зүйл хийнэ гэж төсөөлөхөд бэрх авч зөн совин нь тэгж өгүүлээд болсонгүй.

Энэ удаа тэр алга болсонгүй. “Уулзъя” гэж шаргуу гуйсаар. Уулзаад хэрхэх санаа өвөрлөснийг мэдэхгүй, магад зүгээр л өнгөрсний тухай дурсан яриад салахыг бодсон эсэхийг хэлж мэдэхгүй ч Одгэрэл зөвшөөрч, бас татгалзаж чадсангүй. “Миний ханиа, юу бодоод суучихав?” Гүн бодлоос нь сэрээсэн энэ дуу асуултынх нь хариуг өгөх шиг санагдав. Зүгээр л угаалгын өрөөндөө ороод, цоргоор гоожих усны чимээнд чимээгүй уйллаа. Өнгөрч одсон хайрынхаа төлөө, үгүй бол аварч үлдэх ёстой амьдралынхаа төлөө, тэднээр тоглосон хувь заяанд гомдсондоо, эсвэл өөрт нь хайртай ханьдаа баярласандаа уйлсан байж мэднэ.

Бямба гаригийн үдээс өмнө өнгөрч, ажлын цаг дуусчээ. Цав цагаан хувцастай гоолигхон бүсгүй өөрийг нь хүлээж байсан хар машины хажуугаар өнгөрлөө. Дотор нь суух тэр араас нь дагуулан харахыг мэдрэвч эргэж харсангүй. Будрах цас нүүрэн дээр нь хайлавч нулимс ахин урссангүй. Хэзээ хэзээнээс илүү сэтгэл нь хөнгөрснийг л мэдэрчээ. Юуг ч бодолгүй өнгөрснийг ардаа орхиод зүгээр л урагшаа алхана. Цас ийм сайхан билүү гэж дуу алдмаар баяртай санагдана. Цас улам их орно. Цасанд ахиад дурлажээ.


Дэлгэрэнгүй...

Sunday, December 5, 2010

Хайр


Нарны илчит алтан туяа гэрийн тооноор тусан, хөндлөнгөөс харахад нэл олон алтан утас унжуулсан мэт. Гэрийн дотор цэвэр бөгөөд цэгцтэй, амьдрал ахуй нь тэгширсэн айлын аятай үнэр ханхална. Эрүүл чийргийг илтгэх улаан хацартай, хөрслөг бор хүүхэн зуурсан гурилыг шалмагхан нухлах зуураа байн байн ханын толгойд өлгөсөн цаг руу харах нь гялалзтал гүйх цагийн зүүнээс өрсөх гэсэн мэт. Хайрсан гурилын тааламжит үнэр хуурсан мах ногооны арааны шүлс асгарам үнэрээр солигдон, тогооны таган дээгүүр үл мэдэг уур савсана.

Гэрийн эзэн хашааны үүдээр алхан орж ирэхийг зөнгөөрөө мэдэрсэн эзэгтэй гараа хормогчиндоо арчин бушуухан өндийж гар угаах ус бүлээтгэлээ. Мах ногоо алагласан цуйванг голох мэт алгуур зажлан идэх хар хүн нь баргар царайлахыг эхнэр нь түгшин ширтэнэ. Байн байн татаад байсан доод зовхи нь ямар нэг мууг ёрлоогүй гэж итгэхийг хүссэн бүсгүй харцаа буруулан аяга тавгаа хураалаа. Шөнө болж, нарны гэрэл сарны туяагаар солигдоход буруу харан чимээгүй хэвтэх хар хүнийхээ хажууд ханхай гэрт ганцаар суух мэт түшиг үгүйлэх бүсгүй санаашран, тооноор мэр сэр үзэгдэх оддыг сая л үзэх мэт ширтэн гөлөрчээ. Эр нөхрөөс нь мөс мэт хүйтэн уур савсах шиг санагдахуй нүднээс нь бүлээн нулимс сэм асгарна.

Үүдээр алхан гарах хөлийн чимээ хэзээ ч байгаагүй хүнд санагдан өр зүрхэн дээгүүр нь дэвслэх адил болоход чихэнд нь “Боловсролгүй, хормойтойгоо орооцолдохоос өөрийг чадахгүй хөдөөний бүдүүлэг хүүхэн шүү дээ чи. Миний оюун санаа чиний дэргэд бүдгэрч бүдүүлэг болж гүйцлээ” гэх хахир дуун хадна. Уг нь өөрийн биеэс илүү эрхэмлэн өдөр шөнийг ялгалгүй санаа алгасан зөвхөн түүнийгээ л хайрлаж өөрийн чадах бүхнээ хийсэн билээ. Тэр бүсгүйн чадах зүйл нь л нөхрөө чин сэтгэлээсээ “хайрлах” байсан юм.

Шинэ айлын юм бүхэн шинэхэн. Орны бүтээлэгнээс нь дасал бус үнэр ханхалж, ханын цаасан дээр нь сараачиж зурсан зураас нэг ч үгүй. Мах өөхгүй эрүүл хоол, шинэ ногооны салад, жимсний шүүс, эелдэг боловсон зочид, ихэмсэг бөгөөд хөндий яриа, хуурамчхан инээд , шилэн эдлэл, гэрэл ойход үүсэх гялбаа. Шинэ айлын шинэхэн эзэгтэйд чадахгүй юм гэж ховор. Олон хэлээр ярьж, ойгүй амжилтаараа бүхнийг гайхуулна, дуулж бүжиглэж наргиж цэнгэхдээ гаргуун ч хэр хэмжээг барьж бас чадна. Гэвч хар хүний сэтгэлээс нэгийг ухаад авчихсан мэт хөндий, юм бүхэн байвч юу нэг дутахыг гайхан мэдрэнэ. Эрэн бэдрэвч олж үл чадах зүйлээ юу гэдгийг ойлгохыг хүснэ. Гэвч эцэст нь шинэ гэргий нь бүхнийг чаддаг авч ганцхан зүйлийг чадахгүйг мэджээ. Тэр “хайрлаж” мэддэггүй байж.

Эргэж буцах гэвч нэгэнт зам үгүй болж, эгнэгт зүрхэндээ тэр нүхийг агуулж явах болсноо харуусан мэдрэнэ. Бүхнийг сурж болох ч хайрлахыг сурж болдоггүйг, тэр бол зөвхөн зүрх сэтгэлээс ундрах ховорхон чадвар болохыг хожуу ойлгосон өөрийгөө зүхнэ. Тэр гайхамшгийг мэдрүүлэгч амьд багшийн дэргэд өчнөөн олон жил байсан ч туйлын чухал тэр л зүйлийг ойлгож мэдээгүйдээ уурсана. Тэр л зүйлийг чадаж байвал бусад бүхнийг чадахгүй байсан ч “хүн” хэвээрээ үлдэж чадна. Хайрлах гэгч хамгийн дотроос гайхамшигт чанар ажээ.

Залуу буцаж явахаар шийдэв. Эргээд очиход тэр гэрийн хаалга өмнө нь өөриймсгөөр онгойх үгүй бол тасхийтэл савагдах үгүйг мэдэхгүй ч гэлээ эргэж очихыг ихээр хүсчээ. Өндөр боловсролтой, япон гангар шаазан шиг нимгэхэн эмзэгхэн эхнэр нь түүнрүү итгэж ядан гайхан ширтэнэ.

- Юугаараа надаас илүү гэж?

Өмнө нь олж ядан байсан хариулт одоо дэндүү амархан санагдана. Тэр “хайрлаж” чаддаг юм. Гайхсан хэвээр ихэмсэгхэн ширтэх бүсгүйн өмнүүр хаалга хаагдлаа.


Дэлгэрэнгүй...

Цас бид хоёр



Нэвсийтэл нэг их цас ороосой. Бүр хунгарлаад алхаж чадахгүй түүртмээр тийм их цас ороосой. Том том ширхэгтэй бөөн бөөн цас лавсаасай. Ажлаасаа гүйж гарангуутаа тэр их цасан дээр шууд дээшээ хараад хэвтэх юмсан. Хөл гараа тийчилж, хүн амьтангүй юм шиг хашгирч, тааваараа хөлбөрч цав цагаан цасан дээр мөр гаргах юмсан. Хуурай хүйтэн халцгай хар өвөл биш, жигтэйхэн бамбагар зөөлөн чийглэг цагаахан өвөл байвал сайхан даа.


Цас бид хоёр анх яаж танилцсаныг би санадаггүй ээ. Тэр үед магад хүйтэн цагаахан цасан ширхэгийг хачирхан, атгаж аваад гараа хайруулан уйлж байсан ч байж магад. Харин цасны тухай анхны дурсамж дунд ангид орсон үеэс эхэлнэ. Сургуулийн жижигхэн дөрвөлжин шар байшингийн ард талын налууг дагаад хүүхдүүд гулгаад л байна. Зарим нь цүнхээ тавиад, цаас, гялгар уут олж ирээд гулгаад л байна. Хичээл үд өнгөрч тарахад бүүдийсэн тэнгэрээс цас лавсаад л, хацар нь улайсан хүүхдүүд хашгиралдаад л, гулгаад л байна. Өвлийн гутлаа дааж алхаж чаддаггүй сульдаатай байсан би хүнд цүнхэндээ түүртээд бага зэрэг бөгтийж алхана. Гэрлүүгээ орохын хэрд харахад тоглоомын талбай дээр хүүхдүүд цасаар байлдаж л байна. Нэг л тийм бүрхэгдүү тэнгэр, зөөлөн цас, тэгээд тийм ч хүйтэн биш орой л санагдана. Одоо хүртэл хааяа сургуулиас ирж буцах тэр замыг зүүдлээд л байдаг юм.


Дараагийн дурсамж нь есдүгээр ангид ч билүү гэрийнхээ урд талын цэцэрлэгт орой зургаан цагт хүн хүлээгээд зогсож байх үед бас л нөгөө гоё цас арай жижигхэн ширхэгтэйгээ бударч байх үед тохиожээ. Ерөөсөө болзоо ч биш, зүгээр л нэг найзыгаа хүлээж байх мөртлөө цас ороход учиргүй догдлоод л, хэзээ нэг өдөр жинхэнэ хайртай хүнээ ийм цастай өдөр цэцэрлэгт хүлээнэ дээ гэж бодоод л. Хүлээсэн найз минь ирж чадаагүй ч ганцаараа хүлээх тэр агшин тийм дурсамжтай байна гэж мэдээгүй.


Тэгээд тэр жилийнхээ 2-р сард эмээдээ золгох гэж хөдөө явж байгаад цасан шуурганд хээр хөдөө хоёр хоног суусан тохиолдол. Тэгэхэд цас тийм ууртай догшин, аймаар, бас хор хөнөөлтэй байдгийг мэдэж авсан юм. Унтарчихсан машиндаа нэг хонохдоо миний дуртай байсан цас угалзран мушгирч, уурсан исгэрч, хөөрхий машиныг шавхуурдан, аашилж байсныг харж, анх удаа “үхэл”-ийн тухай тийм нухацтай бодож, магад нүүр тулсан нь тэр байх. Ингээд цас бид хоёр бараг муудалцахаа шахав.


Тэгсэн их сургуулиа төгсөх жил өвөл өнгөрөөд хавар эхэлж байхад анх удаа Тэрэлж явж үзэвээ. Өдий хүрчихээд Тэрэлж явж үзээгүй гэхээр гайхсан япон найз эгч минь монгол охинд Тэрэрүжи үзүүлнэ гээд явж билээ. Урьд шөнө нь яагаад ч билээ орой унтсан, нойр муутай байсан би, машинд нозоорон байж очоод буухад тэнгэр цэв цэлмэг, цэв цэнхэр, цас цав цагаан, зөөлхөн дулаахан байсан. Тэгэхэд анх цасан дээр дээшээ харж хэвтээд тэр амгалан тэнгэрийг харж, нарны туяа нүүрэн дээр наадаж, нүдээ анин хэсэг зуур мартагдашгүй жаргалыг мэдэрсээн. Тэр цагаахан цасан дээр хүний нэр бичиж, урагш хойшоо гүйж, хөлийнхөө мөрийг янз бүрээр хээлж үзэж, анх удаа цас харсан хүн шиг л аашилж билээ. Ингэж л цас бид хоёр эвлэрсэн.


Харин буцах замдаа модон гүүрэн дор голын тэгшхэн толигор мөсөн дээр гутлаараа гулгаваа. Эхлээд өөртөө итгэлгүй нэг хөлөө тавьж үзээл, гулгамар аядсан болж байхаар нь зориглоол гулгаал, инээгээл, их байсан чинь байхгүй бөгсөөрөө тас хийтэл саваад унасан. “Ёооё” гэж сэмхэн ёоолчоол ойр хавьд эрхлэх хүн байхгүй болохоор тэгээл босоод ирж байгаам. Япон найз эгчийн нөхөр санаа нь зовчихсон зүгээр үү гээд л, би бантсандаа “өө энэ бол юу ч биш” ухааны юм яриал, юун гулгах мөсөн дээгүүр баацагнаад машин руугаа маарш. Хамгийн гоё өвөл тэр байжээ ер нь. Одоо авахуулсан зургаа харахаар зурган дотроо орчихмоор бодогдоод болдоггүй юм.


Одоо өвлийн ойд очихыг л ихээр хүсдэг. Кинон дээр гардаг шиг хайртай хүнтэйгээ хөөцөлдөөд л, модны наана цаагуур ороод л, мангар том цас бөөрөнхийлж аваад хорлонтой гэгч нь яг дагзруу нь чанга шидээд л, өөрөө цасан бөмбөгнөөс бултаад л, хайртыгаа цасан дээр түлхэж унагаал, гэдсэн дээр нь гарч үсрээл. За сүүлийн хоёр өгүүлбэрийг хасаад умшчихаарай.


Цас бид хоёр хэзээ танилцсаныг даанч санадаггүй. Хүн хүний амьдралд цастай холбоотой түүх бий байх. Харин надад цас амар амгалан байдлыг санагдуулдаг юм. Нэвсийтэл нэг их цас ороосой.


Дэлгэрэнгүй...

Friday, November 26, 2010

Алтанболор


Ширээн дээр алтан утсаар угалзруулан бичсэн үсэг бүхий гоёмсог дугтуй хэвтэнэ. Үзүүрт нь хүрвэл шувуу адил нисчих юм шиг санагдах дугтуйнд Билгүүн гараа ойртуулж ч зүрхэлсэнгүй. Дотно найзынхаа хуримын зарыг аваад баярлаж, өмсөх хувцас, өгөх бэлгээ бодох ёстой байтал чадсангүй. Хоолой дээр нь нэг л том зүйл тээглэчих шиг болоод, чухам юу хийх, юу бодох ёстойгоо ч ойлгосонгүй, дэмий л суусаар. Нүднийх нь өмнүүр цаг хугацааны хүрд эргэлдэх шиг болоход арван жилийн өмнөх тэр үедээ очлоо.

Тэгэхэд хаврын анхны нахиа дэлгэрч, залуу нас амьдралыг угтан мишээж байсан санагдана. Бүх юм гэгээлэг, өнгөлөг атлаа бүдэгхэн тэр цагт уйтгар гэж огт байгаагүй. Билгүүн ангийнхаа хамгийн царайлаг, охидын хараанд өртсөн, бусдыгаа тэргүүлэгч нэгэн байлаа. Ангийн төдийгүй сургуулийн охид мэр сэр сэтгэлээ илчилж, сэтгэлээ далд нууж явдаг нэг нь ч сэмхэн талтай байдийг Билгүүн сайн мэддэг байсан. Гэхдээ түүний сэтгэлд тэдний нэг нь ч нийцэж байгаагүй. Хэнд ч нүүр өгч үерхэж нөхөрлөөгүй нь охидын сэтгэлийг улам татдагийг тэр бас л мэддэг байсан.

Харин тэр үед Алтанболор ангийнх нь найз байсан. Зүгээр л найз. Заримдаа муудалцаж, дорхоноо эвлэрч, хичээл ороход урд нь суудаг байсан жирийн л найз. Тэр дундаа Алтанболорт олноос онцгойрох зүйл байсангүй. Охид өндөр өсгийт, уруул өнгөлөгч, богино банзал сонирхож эхлэхэд зүгээр л урт гэзгээ хоёр салаа сүлжчихээд эрэгтэй хүүхэд шиг хэнэггүй хувцасладаг түүнийг хэн ч анзаарч байгаагүй. Билгүүн ч анзаараагүй.

Салхи шуурч байсан хаврын нэг өдөр хамгийн сайн найз нь Билгүүнд хачин зүйл дуулгажээ. Тойруулж тогшуулж байсаар нэг охин түүнд их л сайн гэдгийг хэлээтхэв.Хачирхалтай нь тэр нь Алтанболор байж. Хэзээ ч эмэгтэй хүн гэсэн нүдээр харж байгаагүй тэр охин түүнд сайн гэсэн нь нэг л хачин. Билгүүн юу гэж хариулахаа мэдсэнгүй учир, яриаг дүйвүүлээд өнгөрөөлөө. Маргааш нь анги дээр ирэхэд Алтанболор ангийн буланд дэвтрээ шагайгаад ширээгээ дэрлэх шахам наалдчихсан сууж байлаа. Үнэндээ өөрийг нь хараад нуугдчихсан юм шиг Билгүүнд санагдсан ч тэр тоосонгүй, анзаараагүй мэт өөр ширээнд очиж суулаа. Ардаас нь хэн нэгний харц цоолох мэт төөнөхийг мэдрэвч эргэж харж зүрхэлсэнгүй, яагаад ч юм тэр охины өмнө буруутай ч юм шиг, үгүй бол түүнийг өрөвдсөндөө ямар нэг сайн зүйл хийх ёстой юм шиг санагдсан.

Юм л бол өөдөөс нь үг сөрж байдаг Алтанболор тэр өдрөөс хойш түүнтэй юм ярихаас зайлсхийдэг болчих шиг. Тэглээ гээд Билгүүн өөр дээр нь очиж шалтгааныг асууж зүрхэлсэнгүй, гэвч дотроо энэ бүхэн тэр өдрийн явдлаас болсон гэдгийг ухаарна. Хэнийг ч өөртөө халгаадаггүй байсан бардам боловч даруухан Алтанболор тэр өдрөөс хойш хачин түргэн өөрчлөгдлөө. Намирсан урт шаргал үсээ тайруулж, хөвгүүдтэй болзож, буланд зогсоод тэдэнтэй аалигүйтэн тас тас хөхөрч, мэр сэр хэн нэгнийг сугадаад түүнтэй тааралдаж...Гэнэтхэн өөрчлөгдсөн охины тухай ангийнхан нь жиг жуг хийхийг сонсоход Билгүүний чихийг халуун төмрөөр хайрах шиг болно. Сэтгэл нь амар тайван бус үймэж, тэр яриаг зогсоох гэж оролдоно.

Сургууль төгсөх хавар. Ахиад л шинэ хавар, моддын нахиа шинээр дэлгэрч, шинэ амьдрал хаа нэгтээ эхэлж...Арван жилийн сургуулиа сүүлийн удаа харах хөвгүүд охид сургуулийнхаа гадаа үймэлдэн, бага ангид тоглодог байсан тоглоомуудаа тоглон шуугилдацгаана. Зарим нь дээс, зарим нь черта, нэг хэсэг нь баавгайн чих, үлдсэн нь үг дамжуулж байхад буланд нэг охин ганцаарханаа сондгойрон зогсохыг Билгүүн анзаарлаа. Тэднийг гунигтай, эсбөгөөс атаархангуй ширтэх охины зүг Билгүүн алхлаа. Тэр мөчид цаг хугацаа зогсох шиг болж өөрийнх нь алхах чимээ л чихэнд нь дуулдана. Хөвгүүн түүний дэргэд хүрээд гараа сунгаж, өгч ядан тээнэгэлзэх гараас нь хөтлөн тоглон хөөрөх нөхөд рүүгээ зүглэлээ. Тэднийг хэн ч анзаарсангүй, гэвч хос зүрхний цохилт нэгэн хэмээр дэлдэнэ. Тэр нэг л мөчид охины гараас атгахдаа Билгүүн түүнд өгөх ёстой байснаа өгсөн ч юм шиг ахин түүний өмнө буруутан байхгүй юм шиг санагдсан...

Аравдугаар ангиа төгсөөд тэдний зам зүг зүг салан одлоо. Алтанболорын тухай ахиад Билгүүн сонсоогүй. Харин таван жилийн дараа ангийнхаа цугларалтан дээр түүнийг ахин харжээ. Нугасны муухай дэгдээхэй хун болж гэж шивэр авир хийх дуунаар ухаан орвол танихын аргагүй туяхан бүсгүй гараа сунган инээмсэглэж байлаа. Жижигхэн зөөлхөн тэр гарыг хоёр дахь удаагаа Билгүүн тэгэхэд атгажээ. Үнэхээр тэр нүд алдам сайн бүсгүй болж. Энэ мөчид Билгүүний хөлдүү зүрх амь орон гэсэх шиг болж, үе үехэн түүний тухай бодох болсон. Гэвч нэг удаа хариу өгөөгүй гомдоочихсон тэр зүрхэнд ахин халдах зориг байсангүй.
Харин энэ өдөр гэнэтхэн түүний нэрийг дарамласан хуримын урилгыг хүлээн авчээ. Зүрх нь юунд ч юм гуниглан, юу нэгийг аваад явчих шиг эзгүйрэх нь хачин. Тийм гэж тодорхойлж чадахгүй шижмээр зүрхэнд нь холбогдох тэр бүсгүйн хуримын зар юунд ингэж үймрүүлэн буйг бодоод ч ойлгосонгүй. Өөрөө ч хүлээн зөвшөөрөөгүй атлаа сэтгэлдээ түүнийг бодсоор явсан гэж үү? Энэ хуримын урилга дээр өөр хүний биш, түүний нэр ч байж болох л байсан. Харин одоо дэндүү оройтсон.

Гэвч нэг л мэдэхэд гэрлэх ёслолын ордны үүдэнд цагаан цамц, мөнгөлөг саарал хослол, гялалзсан ботинк, эрвээхэй зангиа зүүчихээд байдгаараа гоёчихсон, энэ өдрийн гол хүн сүйт хархүү юм шиг л догдлох зүрхээ аргадан зогсож байлаа. Элдэв цэцэг, шаар, хүүхэлдэйгээр гоёсон машинаас цав цагаан даашинз, гивлүүртэй бүсгүй бууж ирэхэд, ургах нарны алтан туяа түүний араас гэрэлтүүлэн тусахад, Алтанболор яг л алтан нарны цацраг өөрөө юм шиг өгүүлэшгүй үзэсгэлэн төгөлдөр. Өөрийг нь чиглэн алхах бүсгүйг бахдан ширтэхэд ам нь хатан, хоолой нь аргаж, алга нь хөлрөн, цээжинд нь бөмбөр дэлдэх мэт түчигнэнэ. Яг л энэ мөчийн төлөө өдий хүртэл гон бие гозон толгой явсан мэт санагдахуй зүрх сэтгэлийнх нь гүнд нуугдаж асан хайр ухаан сэхээ ортол нь цээж дүүрэн амтагдах шиг. Дагина мэт өгөөмөр инээмсэглэх бүсгүй гараа даллан мэндлээд өөр нэгнийг сугадан гэрлэх ёслолын ордон руу орчихлоо.

Билгүүн баяр хүргэе гэж сулхан дуугарахад өөрөө ч сонсомгүй дууг нь олж сонссон ганц хүн болох Алтанболор эргэж харлаа. “Баярлалаа” гэж инээмсэглэхдээ харцаараа нэгийг өгүүлэх шиг. Сүйт бүсгүйн баяр хөөр дүүрэн харцанд гунигийн хун буугаад нисэх шиг.
Ирээдүйн амьдралаа аз жаргал, ерөөл баяраар дүүрэн угтах хос залуусыг харахад “Энд би зогсож болох байсан. Алтанболорын гараас би атгаад зогсох байсан” гэж бодох бүр залуугийн зүрхээр хатгуулах шиг өвдөнө. Инээх гэж өөрийгөө хүчлэвч чадсангүй. Харин дурсгалын зураг татуулж зогсоо Алтанболор өөрийг нь сэмхэн нэг харахыг анзаарчээ. Билгүүн хэнд ч юу ч хэлсэнгүй тэндээс гарлаа. Хэтэрхий их догдлол, харуусал, бас бүсгүйн өмнөөс баярлах холилдон, өдий хүртэл өөрийгөө хэтэрхий их хайрласан зүрх нь энэ их сэтгэл хөдлөлийг дааж чадах эсэхэд нь эргэлзсэндээ тэгсэн ч байж мэднэ.

Гадаа гарахад нар урьдын адил тэр бүсгүйн үзэсгэлэн адил өгөөмөр мишээж байлаа. Ирсэн хэргээ бүтээсэн хүн шиг нуруугаа цэхлэн, хараа дээгүүр машинруугаа алхлаа. Ердөө Алтанболорын ганцхан харцны төлөө энд ирсэн юм шиг, нэг л амгалан, нэг л сэтгэл хангалуун. Эсвэл яагаад ч юм түүний өмнө өртэй мэт санадаг байснаа одоо төлчихсөн ч юм шиг. Энэ бүхний эцэст хэзээд Алтанболорын анхны хайр хэвээр үлдэхээ ухаарсан болохоор ч тэр байж магадгүй. Ямартай ч сэтгэлдээ тээж явсан бүхнээ тэнд үлдээчихээд гарах шиг санагджээ. Зүрх сэтгэлд хайр хэзээ ч өтлөшгүй билээ.


Дэлгэрэнгүй...

Wednesday, November 17, 2010

Татар ажиллагаа үзсэн тухай


Бас л гэрэл унтарчихсан хойно кино театрын танхимд урдах замаа харахгүй тонголзон бүдчин явж орлоо. Кино хэзээний эхэлчихсэн, үзэгчид өмнөх дэлгэцэндээ анхаарлаа хандуулсан, бүхний харц тэр нэг цэгт. Эгнээ суудлаа олох гэж хэдэн секунд лав алдлаа, арайхийж олоод очиход өөр хүмүүс суучихаж. Бас л хэл ам болох вий гэж эмээж байтал санасанаас хөөрхөн ааштай, тэр дундаа хүн болгон шахам ууртай, яхир хахир зантай болсон өнөө цагт ховордсон эелдэгхэн охид бидний суудлыг олж өгөхөд, чөлөөлөхөд тусалснаар нэг юм суудлаа эзэлж, гадуур хувцсаа нимгэлж санаагаа амраав.

Киноны нэр “Татар ажиллагаа”. Сурталчилгаа нь цацагдаад удсан ч үзэж амжаагүй, үнэндээ тэгтлээ үзэхийг шамдаагүй ч нэг оройг аятайхан өнгөрүүлье гэж сонгож үзсэн нь энэ. Танхим битүү үзэгчидэй байлаа. Энэ нь магадгүй тасалбарын үнэ 50% хөнгөлөгддөг Лхагва гаригтай холбоотой байж мэдэх.

Үзэхийг завдаж буй хүмүүсээс хүлцэл өчин үргэлжлүүлэхэд, киноны үйл явдал банк дээрэмдэхийг зорьж буй дөрвөн залуугийн тухай. Бидний мэдэх дуучин Амархүү, охин нь хүнд өвчтэй, мөнгөний хэрэгцээ их байгаа ч ажлаасаа халагдчихсан банкны ажилтан асан залуу Тайванаа. Жүжигчин Эби бол Тайванаагийн “хар” багын найз, боксчин байсан ширүүн төрхтэй, адал явдалд дурлагч (кинон дээрх дүрийн нэрийг даанч мартчихаж). Охиныхоо хагалгааны мөнгийг олж чадахгүй шаналж, эхнэртээ ажлаасаа халагдсанаа хэлж зүрхлээгүй Тайванаа багын найз дээрээ шил юмтай ирснээр, архины халуунд Тайванаагийн ажилладаг байсан банкинд буй эзэн нь тодорхойгүй 1200 долларыг дээрэмдэх “Татар ажиллагаа” төлөвлөгдөнө.

Хоёулханаа дийлэхгүй том төлөвлөгөө учир орос цустай, машин техникийг гарын арван хуруунаасаа илүү мэднэ гэгдэх Коля, банкны сейфний кодыг тайлах компьютерын мэргэжилтэн болох Гялбаа нарыг элсүүлснээр дөрвүүл болж авна. Гялбаа нь бидний мэдэх Номинталстын Батсүх. Цаг минутаа нарийн төлөвлөж сэдсэн дээрмийн ажиллагаагаа толгойдоо бүгд өөр өөрийнхөөрөө сүржнээр ургуулан бодож, ам тангаргаасаа няцахгүй хэмээх зуураа Татар ажиллагааныхаа хавтаст хэргийг шатаах гэж байгаад Колягийн гараашийг шатаасан ч тэр дөрөв шантрахгүй. Төлөвлөгөө энгийн.

Банк хааж, ажилтнууд таран хоёр хамгаалагч, нарийн бичгийн дарга бүсгүй (загвар өмсөгч Одгэрэл), бас нягтлан ч билүү нэг авгай үлдэх цагт дээрэм эхлэнэ. Үүний өмнө Тайванаа, Эбигийн хамт зэвсгээ худалдаж аваад, Коля машин хулгайлж тэднийг аван, компьютер сэлтээ бэлдээд хүлээж буй Гялбааг нэгтгэн банк руу очих ёстой. Банк руу эхлээд Гялбаа орлоо, хамгаалагчийг саатууллаа. Араас нь Эби орно. Тэгээд Тайванаа. Гурвуул хамгаалагч нарыг аюулгүй болгож, мөнгийг аваад салхивчаар шидэхэд Коля гадаа тосон авч, машиндаа аваачина. Коля тэднийг таван минут л хүлээх ёстой.

Гэтэл бүх зүйл инээдэмтэйгээр буюу тэдний сүржин төлөвлөгөөнөөс даанч даржин байдал руу эргэнэ. Энэ хэсэгт би нэг юм инээсэн. Үүнээс өмнөх хэсгүүдэд хүмүүс инээлдэн, арын суудалд суусан эрчүүд чанга чанга дуугаар ярилцан хөгжиж байсан ч надад тийм сэтгэгдэл төрөөгүй болохоор өөрийгөө мэдрэх чадвараа алдчихаж гэж бага зэрэг эмээж суув. Дээрмийн хэсэг бол үнэхээр инээдэмтэй санагдсан, бас таалагдсан. Гэм нь дэндүү богинохон өрнөх шиг санагдсан. Банк дээрэмдэж чадаагүй ч буруу гарын мөнгөтэй цүнхийг банкны ажилтан цонхоор шидсэнийг Коля төлөвлөгөө ёсоор салхивчаар унасан цүнх гэж эндүүрэн авч явснаар залуус мөнгөтэй болдог. Мэдээж банк дээрэмдэх гэж орсон гурав маань хамгаалагч нартай хөзөрдөж байсан цагдаа нарт зодуулаад, зодолдох гэж оролдоод өнгөрнө. Баривчлагдаад гарсан гурвыг цүнх дүүрэн мөнгөтэй Коля хүлээж байна. Амар сайхандаа жаргав. Үзэгчдийн хагас нь тэр үед бас алгаа ташсаныг хэлэхгүй өнгөрч болохгүй.

Миний хувьд кинонд “дажгүй” гэсэн үнэлгээ өгнө. Ер нь сүүлийн үед үнэхээр ам ангайлгасан гайхалтай монгол кино үзээгүй гэдгээ ч шударгаар хэлнэ. Дандаа нэгнийхээ хийсэн юмыг муучилдаг монголчууд гэж ярьдаг ч бас болсон болоогүй зүйлийг нүдээ анин өнгөрүүлж, сохор балайгаар гоё сайхан гэж алгаа таших нь сайн зүйл биш байх. Ололттойг нь сайшааж, тааруу болсон бол үнэн шүүмж өгөх нь муучлахад тооцогдохгүй байх. Олон кино хийгдэж байгаа нь сайн хэрэг. Гэвч өрсөлдөөн дундаас чанар нь сайжирч, яван чангарах болтугай гэж ерөөе.


Дэлгэрэнгүй...

Tuesday, November 16, 2010

Нүцгэлэх гэж үзлээ сэтгэлээ


Блог дээрээ хувийн амьдралаа бичихгүй гэж нэг айхтар явдлын дараа их хаширч билээ. Дандаа сэтгэл сайнтай хүмүүс байх юм шиг хөөрч байсан тэр үедээ дотроо юу бодогдож байна бүгдийг л уудлаад хамаагүй биччихдэг байж. Номоо гаргаагүй, нэр усаа зарлаагүй байсан болохоор freestyle гэсэн ай-ди-ны ард нуугдаад эрх чөлөөтэй хашгирдаг байжээ. Одоо бол гэр бүлийнхэн, ах дүү хамаатан, найз нөхөд, ажлынхан гээд уншихгүй хүнгүй болохоор юу хамаагүй бичих хэцүү, бичихгүй болохоор хэл загатнаад байх нь хэцүү.

Особу гээд залуугийн бичлэгүүдэд би нэг сэтгэл алдарч байсан юм. Нэг бичлэг уншаад л шууд амтанд нь ороод, салж чадахгүй, ажил дээрээ сэмхэн бүх архивыг нь ухаж байлаа. Уншаад л, заримдаа инээгээд, зарим хэсэгт нь сэтгэл шимшрээд уйлж хүртэл байсаан, нуух юун. Яагаад ч юм өөрийнхөө бичлэгүүдийг тэндээс уншаад байх шиг сонин санагддаг, одоо ч хэвээрээ.

Өчигдөр мань хүн хайрын захиа гэсэн бичлэг нийтэлчихэж. Уншаад бас л дотор тайван аажуу байсан бүхэн үймчихлээ. Нэг л сонин догдлол, нэг цагт намайг эзэлж байгаад мартагдсан догдлол бүхэн эргээд ирэх шиг. Цонхоор нь нүцгэн ч хамаагүй модод харагддаг кафед суугаад цай уунгаа сэтгэлээ намайг өөр шиг минь ойлгодог хүнд уудалмаар. Зүгээр л дэвэн дэлхийн юу хамаагүй хамж шимж ярьж, инээлдэж хөхөрч, ямар ч илүү дутууг бодолгүй суумаар санагдсан. Өөрөө ч мэдэлгүй сэтгэлдээ нүүр тулаад инээж суух, тэгэхдээ намайг над шиг ойлгох найзаар дутсан ч юм билүү.

Хүнд сэтгэлээ нээхдээ маруухан хүн дээ би. Өрөөлийг ойлгож дэмжиж урамшуулах дуртай мөртлөө өөрийнхөө сул талыг хүнд харуулчих вий, хэн нэгний мөрийг дэрлээд уйлчихаасаа айгаад байдаг юм. Тэгж нээлээ гэхэд нөгөө хүн маань ойлгохгүй байх вий гэдэг л хамгийн том айдас. Сэтгэлийн нандин бүхнээ дэлгээд өгүүлж байхад эсрэг этгээдийн нүд хоосон, хайхрамжгүй, зүгээр л өрөвдсөн ойлгосон дүр үзүүлэхийг яарч байхыг харах гунигтай. Яг л миний дотроос цойлон гарсан шувуухай чулуун хана мөргөчихөж байгаа юм шиг. Тийм ч болохоор өөртэйгөө л ярилцаж, өөрийгөө л сонсож, өөртөө зориг нэмж суух нь цөөнгүй.

Гэвч мохох цагт ирлэдэг, гуйвах цагт түшдэг цөөн хэдэн хүнийг сэтгэлдээ хайрладаг, нандигнадаг, миний сэтгэлийн хамгийн нандин гэх бүхнээ хадгалдаг хэсэгтээ ангилаад оруулчихсан. Тэр хүмүүсийн төлөө бол би бүтэшгүйг ч бүтээж, өөрийгөө зориулна. Нэг итгэж хайрласан хүнийхээ төлөө үхэн хатан зүтгэж чадах ч нэг л удаа итгэл алдчихвал эргээд уучилж чаддаггүй миний сул тал...

Зарим нөхөд минь надаас ямх ямхаар холдсоор байгааг мэдрэхээр хөнгөхөн гуниглах юм. Марташгүй үеийг хамт туулчихаад, одоо нэг л хөндий, нэг л өөр байгааг үзэхээр гомдоод болохгүй юм. Үнэхээр орон зай, цаг хугацаанд ялагдчих тийм л нөхөрлөл байсан юм боловуу гэж өөрөөсөө асууж сууна. Санаанд байдаг цонхных нь цаана нүцгэн ч хамаагүй модод үзэгддэг кафед ярьж суухыг хүссэн хүмүүс аажимхан холдохыг мэдрэхээр сэтгэл жиндээд байна.

Арай гэж хүлээн зөвшөөрөн оруулсан “найз”-ын эгнээнээсээ хасчихаж гэвч зүрхлэхгүй өнгөрснийг толгойдоо эвлүүлж, үлдээсэн зурагнуудыг нь эргэцүүлж сууна. Цаг хугацаа хүнийг өөрчилдөг гэдгийг хүлээж авахыг хүсэхгүй нь. Намайг ч гэсэн өөрчилсөн байх, би өөрөө анзаарч мэдээгүй байх гэвч бодовч бие холдоход сэтгэл нь алсалчихсан найзууддаа далдхан гомдоод байна.

Уг нь би өчигдөр хайрын захианы тухай уншсан юм. Sex & City гээд дөрвөн гал хүүхний амьдрал, нөхөрлөл, адал явдлын тухай цуврал киноны хэсгээс ишилснийг харсан юм. Хөнгөн хөөргөн үйл явдлууд, хүний амьдралд тохиодог тэр л баяр гуниг бүхнийг тэр киноноос мэдэрч суухдаа юу юунаас илүү дөрвөн бүсгүйн эвдрэшгүй бат нөхөрлөлл сэмхэн атаархаад санаа алддаг. Хайр дурлал ирж буцаж, өвчин зовлон тусаж эдгэж, он цаг нүүрэнд нь үрчлээс нэмсэн ч тэд хамтдаа. Шууд л миний найзууд..гэсэн бодол буумаар тийм атаархам. Керри шиг түшигтэй, нулимс нь инээдээрээ хатдаг сэтгэлийн тэнхээтэй, Миранда шиг шулуун шудрага, үл ялиг эршүүд, Саманта шиг гунигт дарагддаггүй цовоо, эрч хүчтэй, Шарлотт шиг уян энхрий, өхөөрдөм бүсгүйлэг найзууд нийлсэн нь хичнээн сайхан гэж бодит амьдрал бус зохиол гэдгийг нь мэддэг мөртлөө хүсэмжлээд болдоггүй юм.

Гэрээс гармагц хүйтэн жавар алгадах хүйтэн намарт жиндээгүй ч намайг юу юугүй орхих гээд байх шиг нөхөддөө харамсаад зүрх даарчихлаа. Нуугаад удсан сэтгэлийнхээ бүтээлгийг хуулахад нүцгэн зүрх ичингүйрч бас эрх чөлөөг мэдэрлээ.


Дэлгэрэнгүй...

Tuesday, November 9, 2010

Хямд үнээр зурагтын нэвтрүүлгийн сурталчилгаа хийлгэхийг хүсвэл

Банжиг блог ажиллахгүй байгаа ч гэсэн энүүгээр хүмүүс шагайж байгаа гэж итгээд зарын чанартай зүйл нийтлэхээр шийдлээ хүмүүсээ.

Миний блогийг аль 2008 оноос уншсан хүмүүс бол миний дүүгийн тухай бараг надаас илүү мэддэг болсон байхаа. Газар дээр ганцхан болохоор нь эрх нь дэндчих вий гэж зэмлэж загнадаг ч дотроо хайрладаг шар хүүхэн миний дүү юм л даа.

Сургууль төгсөөд ажилгүй нэг хэсэг явсны эцэст SCH гээд инээдмийн сувагт ажиллаж эхлээд байгаа. Дөнгөж эхэлж байгаа болохоор эрвийх дэрвийхээрээ гүйж байнгын ажилтан болох гээд хичээж л яваа. Тэгсэн “TV SHOP 8888” гэдэг нэвтрүүлэг хөтлүүлэх болсон гэнэ. Гэхдээ нэвтрүүлэгт орж сурталчлуулах байгууллагаа өөрөө олох ёстой. Та бүхэн энэ төрлийн нэвтрүүлгийг төрөл бүрийн сувгаар ханатлаа үзэж байгаа болохоор хэлүүлэлтгүй мэдэж байгаа байх. Хөтлөгч зураглаачтайгаа танай байгууллага дээр очоод сурталчилгаагаа бэлтгэнэ. Танай байгууллагын сурталчилгаа нийт 3 минут үргэлжилнэ.

Хэрэв та энэ нэвтрүүлгээр сурталчилгаа хийлгэхийг хүсвэл нэвтрүүлгийн эх бэлтгэлд нэг удаа 20 000 төгрөг төлөөд нэг өдрийн цацалтанд 8800 төгрөг төлөхөд хангалттай. Одоогоор шинэ сувгийн үйл ажиллагаа эхлээд удаагүй учир нэг өдөр хангалттай олон давтана. Сурталчлуулах байгууллага ч төдий олон биш байгаа нь мэдээж танайд ашигтай.
Сонирхож байгаа хүмүүс 9169 0732, 91162793 гэсэн дугааруудаар холбоо бариарай. Эхнээсээ сурталчлуулсан газрууд их сэтгэл ханамжтай байгаа шүү.


Дэлгэрэнгүй...

Monday, November 8, 2010

Аз жаргал


“Хүүе энэ чинь Саран мөн үү?” гэх дуун лангуун доогуурх бараагаа цэгцэлж суусан махлагдуу авгайг цочоолоо.
Толгойгоо өргөн харвал булган дээл нөмөрч, гарынхаа арван хуруунд бүдүүн алтан бөгжнүүд гялалзуулсан өөрийнх нь үе тэнгийн бололтой авч будаг шунх, үнэтэй хувцасны ачаар ч тэрүү дүүмэд харагдах авгай пааландуулсан цагаан шүдээ гайхуулах гэсэн мэт амаа том ангайн инээмсэглэх үзэгдэв.

-Сайн байна уу? Та чинь...
- Чи намайг нэг танихгүй л байгаад байнаа даа? Яагаав, би Ариунаа байна. Хоёулаа найм төгстөлөө нэг ангид байсан шүү дээ.
- Өө тийм байна. Ямар сонин хүн бэ.

Үе тэнгийн хоёр авгай дуу алдан хөөрөлдөж, ойр зуурын сонин хачин, удаан жил уулзаагүй сураг чимээ бүхнээ солилцлоо. “Том хүү Америкт доктор хамгаалаад, намайг зун урьсан шүү дээ. Энэ өвөл хүйтрэнэ гэсэн, тэгэхээр Америк, эсвэл Герман явж өвөлжинө дөө. Чи мэдээгүй билүү, охин маань бас Германы иргэн болсоон. Манай өвгөн яамандаа л.” Ариунаагийн амьсгаа авахгүй шахам үргэлжлүүлэн урсгахыг Саран чимээгүй сонсож суулаа. Ар өврөөр нь сонин, сэтгүүл авах гэсэн хүмүүс зүтгэхийг ч үл хайхран, өнгөтэй өөдтэй амьдарч буйгаа гайхуулах гэсэн шиг зогсоо зайгүй ярин, хээлэн будсан урт хумстай гараа савчих нь тэртээ гучин жилийн өмнөх Ариунаа төдий л өөрчлөгдөөгүйг харуулах шиг.

“Ингэхэд танай хүүхдүүд юу хийж байна? Чи ямар хүнтэй суулаа байз?” Өөрийнхөө тухай арай гэж ярьж дууссан бололтой Ариунаа гөлийлгөөд татчихсан юм шиг үрчлээгүй шахам нүүрээ улам ойртуулан, нүдээ гялалзуулан асуулаа. Хэргээр ингэж асуусныг нь мэдсэн ч тоосонгүй, Саран “Хүүхдүүд маань ажлаа хийцгээгээд л. Надад нэг ийм лангуу түрээсэлж өгсөн юм. Зүгээр суух эвгүй болохоор энд ингэж суух дажгүй байдаг юмаа” гэж намуухан өчлөө. Ариунаа ахиж олон зүйл шалгаасан ч Саран олигтой хариулсангүйд урам нь хугарсан бололтой, “За за найз нь явлаа. Гоо сайханд цаг авчихсан чинь бараг өнгөрчихөж. Тэгж байгаад манайхаар очоорой. Хууч хөөрцгөөе” гэсээр шагай шүргэсэн урт булган дээлээ намируулсаар гарч одов.

“Би сая нөгөө Сарантай тааралдаад. Юу ямар гэж. Манай ангид байсан. Хөөрхий ядарч яваа юм шиг байнаа. Нэг муу сонин зардаг лангуу шүү юман дээр сууж байх юм. Үгүй хэн мэдэхэв дээ. Нөхөр нь архи уудаг ч билүү”...Хаалгаар гараагүй шахам байж утсаараа хэн хүн сонстол чангаар ярихыг нь дуулсан Сарангийн нүдийг юм бүрхээд авах шиг боллоо. Магад өөрт нь л дуулгах гэж ингэснийг нь гадарлавч ингэтлээ муу санах шалтгааныг бодоод бодоод олсонгүй. Хэдэн хүүхэд нь бүгд ажил төрлөө хийцгээж, бүтэнсайн өдөр бүр хоёр өрөө байранд нь багтаж ядан цуглаж гарынх нь цайг уун шуугилдахад Сарангийн бүх ядаргаа арилах шиг санагддаг. Тэтгэвэрт гарсан ч гэлээ гараа хумхиж суухын оронд том хүүгийнхээ түрээсэлж өгсөн энэ лангуунд хүмүүст хэрэгтэй сонин, сэтгүүлийг нь хүргэж, олонтойгоо мэндтэй устай явах сайхан санагддаг. Ингэлээ гээд хэн нэгэнд хөөрхийлөгдөх ёстой гэж үү? Заавал Америк, Герман явж үнэтэй цайтай эд хэрэглэлээ гээд аз жаргалтай, олонд гайхагдсан хүн болох хэрэг үү? Хүний аз жаргалыг иймхэн л хэмжүүрээр хэмжиж болох билүү?

Бодох бүр дотор бачууруулан байсан хөвөрсөн бодлыг нь “Эмээ, эмээ, би хоол авчирлаа” гэх цангинасан дуу таслав. Ач охиныхоо эмээдээ таалагдаасай гэж гараа гаргаж хийсэн банштай шөлийг амтархан идэх зуур, охиныхоо шулганан ярих олон үгийг сонсон хариулах гэсээр сэтгэлд нь хоромхон зуур буусан хар сүүдэр ор мөргүй арилжээ. Үрчлээ суусан магнайд нь дааварлах хөлсний дуслууд өөр юутай ч үл зүйрлэх амьдралын амтыг илтгэнэ.

Биеэ гайхуулан, өөрийг нь доош хийгээд байхад тэнэг юм шиг дүлий дүмбэ царайлсаар өөрийг нь явуулсанд Ариунаагийн хор шар хөдлөн, үнэтэй засуулсан хумсаа алгандаа шигдтэл атгаж суув. Харваас ядуу зүдүү амьдарч байгаа хэрнээ юу ч болоогүй мэт тайван байсан нүднийх нь харцанд өөрийн эрхгүй атаа нь хөдлөнө. Сүүлийн гучин жил эд хөрөнгө, эрх мэдлийн төлөө амарч үзээгүй цохилсон зүрх нь хэзээ ч тийм амар амгаланг мэдрээгүй шүү дээ. Хүү нь ч, охин нь ч ядахнаа утсаар мэндийг нь мэдээгүй бараг сар илүү болж байна. Ажил ажил гэсээр гэрийн бараа үл харах нөхөртөө энэ бүхнийг хэллээ ч тоохгүй нь мэдээж. Сураг тасарсан ангийнханаасаа хөөцөлдөн байж Сарангийн байгаа газрыг мэдэж, атаархлыг нь төрүүлэн гонсгойлгох гэж зорьж ирсэн нь ийнхүү бүтэлгүй болжээ. Гялгар цагаан машин ардаа тас хар утаа татуулсаар давхиж одлоо.


Дэлгэрэнгүй...

Wednesday, November 3, 2010

Нулимс


Гар утас нь шатах шахам хангинан дуугарахад авах байхаа эргэлзэн хэсэг сууснаа тэсэлгүй ногоон товчийг дарлаа. Өдийд ямар хэргээр Саруул өөрлүү нь залгаж буйг гадарлахын дээдээр гадарлаж байсан тул энэ удаа утсаа авч чадахгүй түдгэлзсэн нь учиртай. Санасанаас зөрсөнгүй, Саруулын уйлах дуу хүүхдийн час хийтэл уйлахтай зэргэцэн чихэн дээр нь шуугина. “Бушуухан хүрээд ирээч. Намайг алах нь...”

Өлзий санаа алдан суудлаасаа өндийлөө. Мэдээ орох цагаасаа тоглож өссөн багын ганцхан найз бүсгүй нь ингэж дуудсан нь хэд дэх удаа болсныг мартаж орхиж. Хичнээн оролцовч шийдэж үл болох ганц зүйл гэр бүлийн маргаан гэдэгт итгэдэг ч уйлан дуудах найзыгаа хөсөр хаяж чадалгүй ундууцан байж очино. Очих бүр адилхан. Нөхөр нь согтуудаа хэрүүл өдөн, зодож нүдэж, гарынхаа чилээг гарган зүй бус авирлана. Хөх няц болсон нүдэндээ мэлмэрэх нулимсыг арчин, энэ удаа заавал сална гэж амлах авч маргааш нь л Саруул нөхөртөө буцаад очино.

Өлзийг хаалгаар ороход нүд халтирам дүр зураг угтлаа. Саруул, Өлзий хоёр хоорондоо огтхон ч адилгүй. Саруул бол жижигхэн уяхан биетэй, нүдээрээ инээмсэглэсэн зөөлөн зантай бүсгүй атал Өлзий бүсгүй хүн гэмээргүй эршүүд, булчинлаг бахимхан биетэй, алхаа гишгээ нь ч эмэгтэй хүн гэхээргүй билээ. Тийм ч болохоор Саруулыг хамгаалах нь өөрийнх нь үүрэг мэт санасаар ирсэн. Гэтэл Өлзийгийн атаархдаг урт хар үсийг нь нөхөр нь гартаа ороогоод газраар эхнэрээ чирнэ. Тэгэх мөртлөө зүгээр байхгүй өшиглөнө дэвсэлнэ. Тоймгүй олон удаагийн хар дарсан зүүд мэт аймшигт зураглал ахин амилжээ.

Өлзийгийн зүрх савлан түчигнэж, хэрүүл зодооноос болж хагарч гэмтсэн бүхнийг салгалсан гараараа түүн цэвэрлэлээ. Харин Саруул буйдан дээр суугаад мэгшин уйлна. Уйлах чимээнээс нь сэтгэл зүрхнийх нь шарх зовиур бүхнийг мэдэрч болмоор тийм харуусалтай, гомдол дүүрэн уйлна. Сэтгэл зүрх нь урагдах шиг санагдсан Өлзий найзынхаа дэргэд очиж суугаад, үсийг нь илбэн тайтгаруулахыг хичээлээ. Гэвч араатан адил авирлах нөхөрт нь уурлах уур нь гарсангүй.

- Саруулаа, чи уйлахаа болиод миний нүд рүү хар даа. Чи ингэж амьдрах хүн биш шүү дээ.
- Миний л заяа муугийнх байх. Харин найзыгаа уучлаарай, чамаас өөр дуудах хүн байсангүй.
- Тэр яахав ээ. Чи өөрийгөө бод, хүүхдүүдээ бод. Ингэж байхаар наад аймшигтай амьтнаасаа салаач дээ. Би чамд хэдэн зуу, мянган удаа л хэллээ. Чи яагаад салдаггүй юм бэ?
Нулимс дүүрэн нүдээрээ Саруул өөдөөс нь гунигтайхан харахад харцанд нь хариулт нь тодхон. Салахгүйг нь ойлгосон найз нь шүүрс алдав.
- Саруулаа, чи яагаад салдаггүй юм бэ? Энэ хүнд тийм их хайртай юм уу?
- Салчихвал, хүү минь...

Үгээ таслан дуугаа хураахад нь Өлзий ахиж юу ч асуусангүй. Гэрээс нь гарахдаа хаалгыг нь чимээ гаргахгүйг хичээн аяархан хаалаа.
Цас саяхан орсон шөнийн тунгалаг агаар сая үзэж өнгөрүүлсэн муухай бүхнийг арилгаасай гэсэндээ Өлзий гүнзгий амьсгаа авав. Гэртээ харихаар алхах зуураа өнгөрснийг эргэцүүллээ. Арван таван жилийн өмнө яг л ийм дүн өвлийн шөнөөр Саруул, Өлзий хоёр хөтлөлцөн, даарсандаа эрүүгээ дагжуулан алхаж байсан. Ямагт согтуу явах Өлзийгийн ааваас залхсан ээж нь салж, гэртээ ч үзэгдэхээ байсан. Тэгээд хааяа нэг ирэх ээжийнх нь найз Өлзийг зоддог байлаа. Өлзийгийн дандаа магтдаг шингэн боловч урт хар үснээс нь туг тугаар нь зулгаасныг хараад найзыгаа өрөвдсөндөө уйлж, гэрлүүгээ хөтлөөд явж байсан тэр шөнийг мартаж үл чадна. Жаахан зүрх нь айсандаа түгшин цохиловч найзыгаа хамгаалах ёстойгоо санан хурдан хурдан алхахад цас чахран дуугарч байсан. “Уудаг ч болов аав минь байсан бол...” гээд Саруул чимээгүй урсах нулимсаа арчин нусаа шор шор татаж байсан нь саяхан юм шиг.

Саруулын намуухан дуу сонсдох шиг болов. Эцэггүйн зовлонг хүүдээ амсуулахгүй гэсэндээ үрийнхээ төлөө зовлон бүхнийг тэсч яваа найзынхаа сэтгэлийг ойлгосон Өлзийгийн хамар шархиран нүдэнд нь нулимс дүүрлээ. Хэрэв тэр үед аав ээж хоёр нь салаагүй бол, салалт гэх аймшгийг сэтгэлд нь үүрд тамгалаагүй бол Саруул ингэж амьдрахгүй байсан ч юм билүү. Тэсгэлгүй бөмбөрөх нулимсыг нь өвлийн жавар тэрхэн зуур мөс болгон хөлдөөх шиг.
Саруул тэр цагаас хойш хачин их өөрчлөгдсөн ч ганцхан долгиолсон урт хар үс нь хэвээрээ үлдсэн юм. Туг тугаар нь зулгаасан ч ахиад л ургаж, амьдралын шуургыг сөрөх бяцхан бүсгүйн зоригийг илэрхийлэх адил хэвээр үлдэж.

- Чиний үс ямар хурдан ургадаг юм бэ?
- Нулимсаараа услахаар ингэдэг юмаа.


Дэлгэрэнгүй...

Friday, October 22, 2010

Итгэл


Үүдээр багтахгүй шахам дэнхэр том биетэй хөвгүүд анги нураах шахан хөөцөлдөн, жаахан хүүхдүүд шиг ноцолдон тоглож, хэсэг охид буланд суугаад өчигдөр оройн үдэшлэг дээр болсон явдлуудыг жиг жуг ярин инээлдэнэ. Ганц хоёр нь дараагийн цаг дээр авах шалгалтандаа бэлтгэн ном дэвтрээ эргүүлж, чихэвчний хөгжим зүүсэн хөвгүүд охид орж гарна. Завсарлагааны жирийн өнгө төрхийг үргээн ангийн багш эмэгтэй өндөр өсгийт гутлаар шалан дээр тас няс дуугарган алхалсаар орж ирлээ. Залуувтар боловч ширүүн төрхтэй багшаасаа бүгд эмээх учир төдөлгүй суудал суудалдаа сууцгаан, нам гүм болцгоов.

Ангийн хурал болох цаг бүрт заримдаа хэтэрхий ч гэмээр хэнхэг зан гаргах, гаднах төрх шигээ хатуу зан ааштай багшийнхаа ёжтой, гашуун үгийг дуулахаас хэн хүнгүй эмээнэ. Тэр дундаа буруу ташаа зүйл хийсэн нэгэн бол хүний араар нуугдах гэсэн мэт байх суух газраа олж ядах нь андашгүй. Харин сургууль төгсөөд төдий л удаагүй залуу багш төмөр өсгийт гутал, өргөн хүрээт нүдний шил, урт заагуур модныхоо ард өөдөөс нь харан суух олон сурагчиддаа элэг бариулахгүй гэсэн далд айдсаа нуудгийг тэд мэдэхгүй. Бие биенээсээ далдуурхан эмээх авч хэн хэн нь айдсаа ил гаргахыг үл хүсэх нүдэнд үзэгдэх нэгэн шилэн хаалт тэднийг зааглах мэт жихүүн уур амьсгал ангид ноёлно.

Ховорхон инээмсэглэдэг ч өнөөдөр харваас ууртай байх багш нь ам нээвэл хэний тухай ярих бол гэдгийг нууцхан хүлээх хүүхдүүд огт чимээ гаргалгүй сууцгаав. Дунд сургуулийн долдугаар ангийн сурагчид нь багш бүсгүйд насанд хүрсэн хүмүүс мэт санагддаг. Өөрөөс нь ч илүүг мэдэж сэтгэж мэдэх айхтар сурагчдынх нь дийлэнх нь чинээлэг айлын эрх танхил хүүхдүүд учир багаасаа тийм хүүхдүүдэд дургүй байсан бүсгүй дотроо халдаж харьцахаас жийрхэнэ. Ийм ч учраас хатуу чанга зангаараа дотоод сэтгэлээ нууцалдаг аж.

Өнөөдрийн хурлыг Өлзий багш цаг хором тоолон тэсэн ядан хүлээсэн юм. Өөрт нь худал хэлэн хүүхэд шиг хуурсан тэр хүү дотроо өөрийг нь тэнэг гэж шоолон инээж байсан нь нүдэнд харагдах шиг болно. Тэртээ тэргүй хэзээ мөдгүй нурчих гээд байх эмзэгхэн шилэн байшин шиг ангийн энэ уур амьсгалд хэн нэгэн тэрслүү этгээд энэ мэтийн санаатай үйлдлээр халдан довтлох нь байж боломгүй учир багшийн гар уурлаж догдолсондоо үл мэдэг чичирхийлж байлаа. Гэвч тэр энэ тухай хурлын төгсгөлд хамгийн сүүлд ярихаар нөөцлөн үлдээж ангийн цэвэрлэгээ, хичээлүүдийн явц, шалгалт зэрэг аар саар зүйлсээр хурлаа эхлүүллээ.

Өнөөдрийн хурал дээр хэнийг ч онцолж зэмлэн загнасангүйд гайхширсан хүүхдүүд хурал дуусахад баярлалдан гарч явахаар яарцгаана. “Алив сууцгаа, Хурал дууссан гэж хэн хэлээв”. Багш бүсгүй тасхийтэл хашгиран заагуур модоороо ширээгээ цохиход хүүхдүүд дуртай дургүй суудалдаа сууцгаан, хоорондоо шивэр авир хийн дургүйцэх нь сонсдоно.
- Баярбат бос.
Ангийн хойно суун найзтайгаа хөгжим сонсож байсан дунд зэргийн нуруутай шар хүү дэрсхийн босч, өөрийг нь онцолсныг гайхан, онигордуу нүдээрээ ширтэхэд багш нь яаралгүй алхсаар дэргэд нь ирлээ.
- Би танай ангийн багш болоод удаагүй байгаа. Гэхдээ анхнаасаа худал хуурмаг явдлыг тэвчихгүй гэдгээ хэлсэн байхаа. Ямар ч тохиолдолд та нар багшдаа үнэнээ хэлдэг байх ёстой.
Өлзий үгээ энд таслаад чимээгүй болж, Баярбатыг юу бодож байгааг мэдэх гэсэн мэт удаан ажиглалаа. Багшийнхаа харцанд эвгүйрхсэн хүү харцаа буруулан ширээ ширтэнэ.
- Худлаа хэллээ хэллээ гэхэд байж боломгүй зүйлээр даажигнана гэдэг арай хэтэрч байгаа юм бишүү? Баярбатаа, чи өнгөрсөн долоо хоногт “Миний аав нас барчихлаа. Би ажил явдалд нь оролцоно” гэж уйлан дуугараад чөлөө авсан байхаа?
Энэ үг нь алгадаад авах шиг болсон хүү багшруугаа цочсон мэт бүлтийн харж “Тийм” гэж сулхан өгүүллээ.
- Тэгвэл аав чинь дөнгөж цагийн өмнө надтай уулзаад явлаа. Чи төрсөн эцгийгээ “үхсэн” гэж худал хэлэхээсээ ичихгүй байна уу?

Багшийнхаа хашгирах шахам хэлсэн сүүлийн өгүүлбэрээс “үхсэн” гэдэг үгийг сонсоход толгой руу нь хүнд алхаар дэлсэх шиг болж, хүүхдүүдийн шивэр авир хийх, багшийнх нь үргэлжлүүлэн загнах ч дуулдахаа болон чих нь шуугилаа. Нэг л мэдэхэд Баярбат цүнхээ үүрэн сургуулийн гадаа гүйж явлаа. Дуулгаваргүй урсах нулимсаа арчин урагшаа гүйсээр. Жигтэйхэн хүнд гомдол цээжнээс нь бул хар чулуу шиг дүүжлэгдээд, хоолой дээр нь нэг юм горойх шиг санагдан нулимсаа хүчлэн барих гэж шазуураа зууна. “Эр хүн барагтайд уйлдаггүй юм шүү” гэж бие нь ядруухан байхдаа аав нь нэг удаа хэлсэн билээ. Нулимсандаа халтартсан нүүрээ чанга үрээд хүү нусаа шорхийтэл татан гэрийн зүг алхлаа.

“Хөөш, чи зогсооч! Хэрэг тарьчихаад одоо бүр зугтаана гэнээ. За чи гайгүй дээ”. Залуу багшийн заагуур модоо чивчиртэл атгасан гар нь чичрэн, уур хорсолдооо хоолой нь зангирч, болдогсон бол хүүг одоохон гүйцэж очоод хичээлийн эрхлэгчийн өрөөнд чирж оруулмаар байлаа. Баярбатын савж гарсан ангийн хаалга ёолох мэт чахран санжигнан, хэн ч юу ч дуугарч зүрхлэлгүй чив чимээгүй болцгоожээ. Ангид тогтсон жигтэй нам гүмийг эвдэн ангийн дарга бослоо.

- Багшаа, Баярбатын аав нь жинхнээсээ нас барчихсан шүү дээ. Өчигдөр тантай уулзсан хүн бол хойд аав нь байгаа юмаа.
Ангийн дарга ингэж хэлээд суудалдаа суухад харцнаас нь өөрийг нь нэвт сүлбэх мэт зэмлэлийг Өлзий олж харлаа. Түрүүхэн Баярбатын нүдэнд тодорсонтой эгээ адилхан тэр гомдол, хүүгийн нүдэнд, ангийнх нь охид хөвгүүдийн нүдэнд үзэгдэж, хийсэн алдааг нь улам тодруулан чихрүү нь чангаар хашгирах шиг санагдана. Залуу багш суудал дээрээ ягхийтэл суулаа. Буруутныг нь илчилж ичгүүр болгон дахиж хэнийг ч өөрийхөө өөдөөс эсэргүүцэхгүй болтол нь нам дарна гэсэн бодол нь харуусал, дааж давшгүй ичгүүрээр солигдон, нүүр нь зузаан будагны цаанаас минчийн улайхыг мэдрэн дэмий л гөлрөн сууна.

Ангийн хурал таржээ. Цагийн өмнө шуугилдан тоглож байсан хүүхдүүд нэг ч үг дуугаралгүй ангиас чимээгүй цувран гарцгаана. Өлзий ангид ганцаараа үлджээ. Олонд гайхагдсан нэр хүндтэй сайн багш болох хүслэн, ангийнхаа айхтар хүүхдүүдэд элэг бариулахгүй гэсэн хатуу бодол, анхнаасаа чанга гараар барих хэрэгтэй шүү гэсэн ахимаг багшийн захиас бүхэн одоо хий хоосон зүйл болж агаарт дэгдэн одож, оронд нь Баярбатын нүдэнд шатаж байсан тэр гомдол, зэмлэл л хаа сайгүй дүүрчээ. Хүүгийн нүдэндээ нулимстай тэр харц бодлоос нь арилж өгсөнгүй.

Өдийг хүртэл айхтар санаатай гэж чичлэн битүүхэн тэмцэлдэж байсан тэр бяцхан хүмүүс үнэндээ хүүхдүүд л юм гэдгийг Өлзий сая л ухаарчээ. Тэдэнтэй арсалдах биш, багшийн хайраар, ахмад хүний ухаанаар энэрэх ёстой байснаа сая нэг ойлгожээ. Баярбатыг олны өмнө загнаж зандрахын оронд өрөөндөө дуудаад хоёулханаа уулзсан бол ийм үл ойлголцол, эвгүй явдал гарахгүй л байсан. Үргэлж харц дээгүүр, гартаа заагуур модоо сүрдүүлэх маягтай атган, хэн бүхэн сүрдэм чанд хатуу байдал үзүүлэхийг хүсч явдаг залуу багшийн дотроо зөвхөн хүндлэл, хайрыг хүлээхийг хүссэн сэтгэлийн баг энд хууран уналаа. Өөрлүү нь өр зүсэм гомдолтой харсан тэр л хүүгийн өмнө сэтгэлдээ дааж давшгүй өртэй болчих шиг санагдсандаа бүсгүй цөхрөн зовуурилан гиншив. Хэн нэгэн өөрт нь яг ингэж хандсан бол ямар их гомдох байсныг бодох бүр хийсэн алдаандаа улам их гэмшинэ.

Долоо хоногийн дараа сургуулийн захирлын үүдэнд Өлзий, нэг эмэгтэйтэй тааралджээ. Хэн хэн нь гартаа барьсан өргөдлөө нуух мэт эвгүйрхэж, харцаа буруулцгаалаа. Захирлын өрөөнд хэн ч юм ихэд удах учир, тэд юу ч ярилгүй чимээгүй сууцгаана. Өлзий эхлэн хоолойгоо заслаа. Хүүгийнхээ бор нүдтэй яг адилхан дөлгөөхөн нүдтэй тэр эмэгтэй багшийг зэмлэсэнгүй, гэвч бас юу ч ярьсангүй дуугүй суух нь Өлзийд загнаж зэмлэхээс хүнд санагдана.
- Та захиралтай ямар хэргээр уулзаж гэж байгаа юм?
- Хүү маань шилжинэ гээд.
- Юу...Та намайг уучлал гуйж байна гээд дамжуулаад өгөөч.
- Тэгэлгүй яахав.

Баярбатын ээж захирлын өрөө рүү орохдоо залуу багш руу эргэн харж, “Та өөрийгөө хэтэрхий их зэмлээд яахав дээ. Бид бүгд л алддаг шүү дээ” хэмээн өгүүлэв. Ажлаас халагдах тухай өргөдлөө өгөх гэж байсан Өлзий тэнд сууж төвдсөнгүй барьж байсан цаасаа үрчийтэл хумхин базсаар өрөөрүүгээ түргэн түргэн алхлаа. Тэр эмэгтэйн зөв, үнэхээр л бүгд л алдаа хийдэг. Гэхдээ алдаагаа ухааран засахаас биш шантран буцаж болохгүй шүү дээ. Тийм болохоор одоо жинхэнэ багш болохын тулд, айлган дарамталж хүндлэл хүлээхийг оролдогч бус, үнэхээр хүүхдүүдийнхээ төлөө сэтгэлтэй багш байхын төлөө хичээх хэрэгтэй гэж санагдлаа. Их том нээлт өөртөө хийчихсэн шиг санагдан сэтгэл нь догдолно.

Алдаа. Өөрийнх нь хайхрамжгүй зангаас үүдсэн алдаа, эцэг эхийнх нь хамтдаа байж чадалгүй амьдралдаа хийсэн алдаа бүгд нийлээд гэмгүй хүүд хичнээн хүнд туссан байж болохыг бүсгүй зовуурилан бодлогоширлоо. Томчууд алдаж харин буруутан болохдоо амархан, өөрийгөө өмгөөлөх чадвар муухан тэд хялбархан үр дагаврыг нь нуруундаа үүрэх юм даа.

Сарын дараа Баярбат ангидаа эргэн иржээ. Багш сурагч хоёрын дунд болсон ярианы тухай өөр хэн ч гадарласангүй. Харин хүүгийн нүдэнд тодрох итгэлийг залуухан багш анзаарна. Энэ итгэлийн гал хэзээ ч бүү бөхөөсэй гэж хүснэ. Учир нь энэ гал амьдралыг нь гэрэлтүүлэх учиртай билээ.


Дэлгэрэнгүй...

Tuesday, October 19, 2010

Миний хайртай нүднүүд

За үс зүс, нүүр царай, бие хаа, элэг бөөр, эрүү өвдөг, ам хамар, ааш аяг, ажил төрөл, ахуй амьдрал, суугаа газар, уугаа унд өөр ч энэ блогийн бяцхан чөлөөнд хувь тавилангийн нэг зангилаанд учран нийлэгч та бүхэндээ энэ өдрийн мэндийг хүргэе ээ. Хааяа нэг ингэж мэнд мэдээд, хэдэн үг солиод авах юутай таатай. Би эхлээд та нарт мэнд хүргэлээ, хариуд нь та нар “Юу байна?” гэж асууна. Энэ асуултанд “Юмгүй ээ” гэж хариулах нь амны билэгт зохимжгүй учир заавал ямар нэг юм байнаа гэж хариулах ёстой. “Юмтай” гэж хариулахаар ёс юм шиг “Тэгээд яг юу байна?” гэж асуудаг. Тэгэхээр дахиад учирлаж хариулах шаардлага гарна. Тиймээс би зүгээр л “тайван сайхаан” гэж хариулах дуртай.


Энэ удаа цаг хэмнэхийн үүднээс шууд хариулахад надад “Уур” байна. Уур нүдүүр, уур цангийн уур биш, уур уцаар, бачимдал цухалдлын уур байна. Байх байхдаа маш их байна. Бүр оволзоод л дэлбэрчих гээд л хачин хачин. Гэнэт дороос оргилж ирээд л эгээтэй л хамрын нүхээр утаа савсах нь халаг. Бяр тэнхээ хүрэхгүй ч гэсэн тааралдсан хүнээ барьж аваад тонгорч унагаад, бүр дээр нь гарч дэвсмээр санагдаад болдоггүй. Уураа дарах олон аргыг хэрэглэлээ. Бодсон төсөөлсөн, хашгирсан, уйлсан, дуулсан, идсэн, уусан. Болсонгүй ээ. Тэгээд хавьтсанаа хатгадаг өргөст зараа шиг ойр дотно хүмүүстээ яхир хахир зангаа хайр гамгүй үзүүлэв. Хоёр их бүлтгэр, нэг бага бүлтгэр гурван хос нүдэнд чаддагаараа дээрэлхэв.

Эхний хамгийн том бүлтгэр нүд дандаа тайван байна. Тэр нүдийг уурлаж хилэгнэж, мурийж хялайж байхыг би үзээгүй. Нуурын мандал шиг зөөлөн тайван нүд, хүний нүдний хор ормоор хөөрхөн нүд. Харин гомдохоороо дотор нь дүүрээд ирдэг нулимсан дуслын томыг яана. Бөмбөрүүлээд уйлахаар харж зогсоо миний дотор тэр дуслуудад нам цохигдоод, бүр хайлчих шиг хэцүү. Бага байхдаа үлгэрийг нь сонсоод өрөвддөг байсан яриг цагаан ингэний сариг цагаан ботго ээжийгээ санаад гадсаа тойрон буйлахдаа яг л ийм нүдээр алсыг ширтдэг байсан байх гэмээр. Ганцхан удаа баярлуулж уйлуулсан тэр нүд миний мэдэх хамгийн зөөлөн, хамгийн энэрэнгүй, хамгийн сайхан, хамгийн энхрий дотно нүд билээ. Тэр нүд харцаараа намайг загнаж, зэмлэж, магтаж, урамшуулж, талархаж, хайрлаж чаддаг. Ерөөсөө хорвоогийн хамаг л өнгө шингэсэн нүд. Миний хувьд тэр нүд намайг өргөж яваа бөмбөрцөг дэлхий чигээрээ юм даа.

Дараагийн нүд бүлтгэр гэхээсээ илүү “Шрек” гэдэг хүүхэлдэйн кинон дээр гардаг алдарт муурын нүдтэй ихээ төстэй. Юм гуйх болохоороо хамгийн өрөвдөм, хамгийн өхөөрдөм хардаг нүд, тэгсэн мөртлөө гуйснаа авчихсан хойноо тэс өөр болоод гялалзаад явчихна. Дуу дуулахаараа зөөлөрдөг, хааяа нулимсаар бүрхэгддэг, сормуусыг нь байдгаар нь дэрвийлгээд, зовхийг нь өнгө өнгөөр будчихдаг, зүсээ хувиргасан том нүд. Дээр хэлсэн нүд шиг тийм ч зөөлөн биш, өөдрөг, цоглог, зовхи нь өөдөө нүд. Уурлахаараа нүд дальдчим аймаар ширүүн болно. Уярахаараа байдгаараа бүлтийгээд үнсээд авмаар хөөрхөн болно. Загнаж зандарч болдоггүй, хамаагүй эрхлүүлж эвдэж болдоггүй, учрыг нь олоход хэцүү ч цаанаа уян зөөлөн нь нуугдаж байдаг адтай нүд.

Их бүлтгэр талдаа нэг нүд бас бий. Бас л их зөөлхөн. Өөдөөс нь хичнээн аашлаад, уурлаад, загнаад байхад бүлтийгээд л байна. Гурвалжилж, онийж элдэв янз ер болохгүй. “Битгий ингэ л дээ, миний байгаа нь л энэ” гэсэн шиг бүлтийгээд л байна. Тэгээд байхаар уурлаж байсан хүний уур хүртэл гарчихна. Учир зүггүй давхраа байхгүй ч жижиг биш том нүд. Урт хар сормуус нь өтгөн ч биш, дэрвэгэр ч биш. Хэн ч харсан дуу алдахаар хөөрхөн сайхан биш мөртлөө цаанаа л аятайхан, аядуу харцтай, сэтгэлд дулаахан нүд. Уур уцаарын ихэнхийг түүнд л гаргаж, хамгаас илүүтэй хэлмэгдүүлж, уурладаггүй нь мэдэх болохоор янзыг нь үзэн янз бүрээр л дээрэлхэнэ. Их л бодож өөр тийшээ харахаас биш өөр хатуу араншин бараг гаргахгүй. “Битгий ингэ л дээ” гэж учирласан харцаар өөдөөс хараад л байдаг арга тасрам аргадаж чаддаг нүд. Гомдоочихоод дараа нь харахаар буланд нь миний үлдээсэн гомдол нуугдчихаад зэмлэж байдаг.

Хичнээн ч удаа уучлал эрсэн гомдоочихоод л байдаг миний хамгийн хайртай нүднүүд. Өөрийгөө тэдэн дотор тольдож, үнэн төрхөө уншиж болдог надад хайртай нүднүүд. Миний тэр их уурыг мөс шиг хайлуулчихсан шидтэй нүднүүд. Гэтэл би гэдэг хүн баярлуулахаас илүү гомдоохдоо их юм даа тэднийгээ. Тэгээд ухаарч гэмших бүр өөрийн минь нүдэнд нулимс цийлэлзээд ирнэ.

Хүмүүс минь хором л олдвол хайрлаж явъя нэгнийгээ. Үргэлж чадахгүй гэхэд ядаж ухаарсан мөчдөө хайрлаж явъя. Жилдээ хэдхэн баяраар биш ядахнаа санасан цагтаа баярлуулж явъя. Эргэж ирэхгүй цагийн урсгал биднийг хүлээхгүй шүү дээ.


Дэлгэрэнгүй...

Блог дурлал


Зүйдэл заадсаар нь илч муутай нарны туяа нэвт гэрэлтсэн хүүхэн хүний нимгэн алчуур шиг бүүдгэр тэнгэрийн ёозгүй царай. Уйлах инээхийн завсар үрчийж ярвайсан нүүрээ толинд хараад өөрийгөө шоолон писхийтэл инээж, будаг шунх халтартуулсан нулимсаа арчлаа. Яах гэж уйлсан гэдгээ санахаар хорьж болдоггүй зөрүүд нулимс ахиад л мэлмэрээд ирнэ. “За яршиг иймхэн юмны төлөө ингэж суух нь илүү зан” гэж шийдэмгий нэг бодоод, гялгар ногоон гадартай нөүтбүүкнийхээ унтраах товчийг дарлаа.

Гудамжны өнцөгт байдаг уур савссан аяга кофены зураг чимэглэлтэй кафе өглөөнөөс үдшийн бүрий болтол хүнээр тасрахгүй. Тэгсэн мөртлөө тэнд чихэнд чийртэй, залхаж холдмоор чимээ шуугиан үгүй, харин хуучны хөнгөн хөгжмийн аяз эгшиглэж, кофе цайны сэтгэл сэргээм үнэр ханхалж байдаг. Булангийн дугуйрсан зөөлөн шаргал буйдангийн байнгын үйлчлүүлэгч гуч шүргэж яваа залуу бүсгүй орж ирмэгцээ л нөүтбүүкээ дэлгэн ямар нэг чухал зүйлийг шимтэн бичиж, уншиж, заримдаа инээд алдаж, тэгмэгцээ ичингүйрэн ийш тийш сэмхэн харж жуумалзан суудаг. Хөндлөнгийн хүн харвал энэ кафед ажлаа хийгээд байна уу даа ч гэж бодмоор. Гэхдээ өдөр бүр орж ирдэггүйгээс харахад ажил гэж хараахан нэрлэж боломгүй мэт.

Гэтэл байнга инээмсэглэж суудаг, эргэн тойрныхоо хүмүүсийг ч анзааралгүй өөрийнхөө ертөнцөд автсан байдаг бүсгүй өнөөдөр яагаад гэнэтхэн нулимс унагах болсныг түүнийг ирэх бүр ээлжтэй байж таардаг зөөгч залуу л ганцаараа сониучирхжээ. Тэр бүсгүйгээс хараажаар дор хаяж тав зургаа дүү боловч тэр бүсгүй түүнд эрх жаахан охин шиг санагдаж, эгдүү өхөөрдлийг нь дандаа төрүүлнэ. Зүгээр л аягатай кофендоо жигнэмэг дүрээд идэж байгаа нь, бүр амных нь хажууд үртэс наалдсаныг нь анзаарах сөхөөгүй өнөөх ажилдаа шимтэн байгаа нь сэтгэлд нь нэг л сонин мэдрэмж оргилуулна.

Бүсгүй гомдож уйлсан шалтгаанаа хэнд ч хэлэхийг хүссэнгүй. Тэгээд ч яагаад уйлснаа бодохоор өөрөөсөө ичиж, өдий насандаа ийм хүүхдэрхүү дорой зан гаргаснаа бүр ч мэдэгдмээргүй санагдав. “Зүгээр л нэг сэтгэгдэл шүү дээ” гэж амандаа үглэсэнээ, түрүүхэн хааж орхисон нөүтбүүкээ дэлгэн асааж, ахиад кофе захиаллаа. Магадгүй дандаа энэ кафед ирдэгийн нэг шалтгаан ч байж болох хөөрхөн ааштай зөөгч залуу уух дуртай кофег нь тун удсангүй авчирч, сэтгэлдээ гомдол тээж буйг нь мэдсэн юм шиг аргадангуй инээмсэглэнэ. Гэвч бүсгүй үүнийг зүгээр л нэг эелдэг зан гэж бодсоноос бус хэлэхийг хүсэвч үл зүрхлэх залуугийн сэтгэлийг олж харсангүй.

Будаг нь урссан нүүрээ янзлахаар угаалгын өрөө орсон хойно захиалсан зөөлөн боовыг нь авчирсан зөөгч залуу санаандгүй нөүтбүүкнийх нь дэлгэцийг хараад авлаа. Ер нь санаандгүй гэхээсээ санаатай үйлдэл байсан гэвэл ч зохих байх. Юутай ч сэтгэлдээ харж явдаг бүсгүйг нь уйлуулсан шалтгаан энэ ногоон хавтаст машинд байна гэж бодсоноос ч тэр байх. Нүд эрээлжлэм өнгө солонгорсон хуудас нээсний толгойд нь “Энэ миний сэтгэл зүрхний эрх чөлөөний талбар” гэжээ. Залуу ойлгох гэж удаж төвдсөнгүй, өөрийнх нь нээгээд удсан ч тоотой хэдхэн бичлэгтэй блог шиг нь бүсгүйн хөтөлдөг блог байж. Хаягийг нь бушуухан цээжилж аваад бүсгүйг эргэж ирэхээс урьтан эргэлээ.

Өнгөрөөсэй гэж хүлээж ядсан үдшийг арай гэж дуусгасан залуу гэртээ ирээд, гараа ч угаалгүй компьютерээ асаав. Нэг л товч дараад үг сольж үзэхсэн гэж хүсэн мөрөөдөж явсан хүнийхээ дотоод ертөнцөд нэвтрэн орно гэдэг итгэж боломгүй...Хүсэл мөрөөдөл, итгэл үнэмшил, дурсамж дурдатгал, үзэл бодол бүхэн нь ингээд л өмнө нь дэлгэгдэнэ гэдэг. Удсан ч үгүй бүсгүйг уйлуулсан эсэхийг мэдэхгүй ч гуниглуулах болсон шалтгааныг олж мэдсэн нь, хэн нэгэн блог дээр нь түүнийг өдөөн хатгасан, хатуу үгээр довтолсон, бүр доромжилсон ч гэмээр сэтгэгдэл удаа дараа үлдээжээ. Түүгээр ч барахгүй тэр этгээд өөрийнхөө блог дээр бүсгүйн талаар тун ч таагүй утга бүхий бичлэг үйлдээд ч амжиж. Бүсгүйг өмөөрөх сэтгэл нь бадран, танихгүй ч гэлээ тэр этгээдэд уурсаж, блог дээр нь ч, бүсгүйн блогт ч хэд хэдэн өмөөрч хамгаалсан сэтгэгдэл үлдээчихжээ.

Ялихгүй юманд гомдсон өөрийгөө буруутгавч сэтгэл нь нэг л гундуухан байсан бүсгүй унтахынхаа өмнө өөрийг нь өмөөрч бичсэн сэтгэгдлүүдийг үзээд сэтгэл нь нэг л аятайхан болчихов. Огт танихгүй нэгэн өөрийг нь эгээ л дотно хүн шигээ өмгөөлсөн нь сэтгэл хөдлөм. Тэгээд ч өдөр нь бодож, шөнө нь зүүдлэх шахам дотночлох блогтоо их л ач холбогдол өгдөг учир үл таних хүнд ихэд баярлажээ.

Гурван сарын дараа. Блогчдын шинэ жил гэх баярт эргэлзэн байж зүрхэлж ирсэн бүсгүйн сэтгэл догдлоно. Эргэн тойронд таньдаг авч зүс үзээгүй нөхөд нь дүүрэн. Шинэ жилийн гоёмсог гацуур, таазнаас шал хүртэл битүү чимэглэсэн танхим, элбэг баян идээ ундаа, гэвч нэг л зүйл дутуу мэт. Нүдээрээ таньдаг хүнээ эрэн буланд бишүүрхэнгүй зогсох бүсгүйг түүнийг нууцхан хайрлагч залуу чиглэн алхана. Шинэ жилийн үдэш болзон уулзах таних тэмдэг шидэт саваа гарт нь гялалзана. Зүс төрхийг нь зүрх сэтгэлтэй нь хайрлагч түүнтэй ахин олон шинэ жилийг үднэ гэдгээ мэдсэн юм шиг бүсгүй инээмсэглэн угтлаа.


Дэлгэрэнгүй...

Monday, October 18, 2010

Блоггүй болсон ба бичихийг хүсэх болсон тухай

Хааяа нэг түүх өгүүлсэн бичлэг хийж, тэдэн оны тэдэн сард тэгсэн гэж он сар өдөртэй нь тоочдог байлаа. Байлаа гэсний учир нь бараг зургаан сар огт ямар ч бичлэг хийсэнгүй. Завгүй байхдаа зав гараасай бичих юмсан гэж боддог байсан мөртлөө завтай болонгуутаа юу ч хийх хүсэлгүй болчих нь хачин юм. Өөрийгөө зэмлэлээ, шахлаа, гэвч болсонгүй. Гэсэн мөртлөө зүгээр сууж байгаад бичих хүсэл хачин их төрлөө.
Гэтэл банжиг блог гэнэтхэн үгүй болчихлоо. Байхад нь бичихгүй залхуурдаг байсан мөртлөө алга болчихоор нь бичмээр зүйл олон санагдах нь байгаа зүйлээ үнэлдэггүй, үгүй болохоор нь үгүйлэн бачуурдагтай холбоотой юм болов уу.
Блогспотод цаашдаа тууштай бичихээр шийдлээ. Гэм нь орж ирж уншдаг, сэтгэгдэл үлдээдэг нь хэд байдаг юм бол?


Дэлгэрэнгүй...